Таълим вазирлиги фарғона политехника институти

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС
ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
ФАРҒОНА ПОЛИТЕХНИКА ИНСТИТУТИ



маънавият асослари. ДИНШУНOСЛИК


ФАНИ бўйича


ГЛОССАРИЙ

ФАРҒОНА 2014

ГОЛЛОСАРИЙ


1 Мавзу
Маънавият - инсон ва жамият ҳаётининг уч асосий соҳасидан (йўналишидан) бири, ҳар бир инсоннинг Ҳаққа, Борлиқнинг моҳиятига бўлган муносабати. Маънавият – ўз мазмунига кўра кўп қиррали мураккаб ботиний ҳодиса бўлиб, моҳиятан Инсон руҳидаги Борлиқ ҳақиқати билан уйғунликни англатади. Шу маънода уни Инсоннинг, Халқнинг, Жамиятнинг, Давлатнинг куч-қудрати, инсонни руҳий покланиш ва юксалишга даъват этадиган, унинг ички оламини бойитадиган, иймон-иродасини, эътиқодини мустаҳкамлайдиган, виждонини уйғотадиган қудратли ботиний куч, Ҳақиқат нурининг инсон қалбида акс этиши, ёки бақонинг фанода зуҳури, дунёвий ва ухравий мақсадларнинг уйғунлиги, инсоннинг ўз моҳияти олдидаги масъуллиги, ўзлигини англаши деб ҳам таърифлаш мумкин. Инсоннинг Борлиқ абадиятига дахлдорлиги айни унинг маънавияти туфайлидир.
(1)Маънавият асослари – Маънавият соҳасининг асосий масалаларини назарий тадқиқ этувчи янги фан. Бугунги кунда, ҳануз жаҳон илми даражасида тадқиқотлар ўтказилмаганлигини ҳисобга олиб, "Миллий маънавиятимиз асослари" деб аталиши мақсадга мувофиқдир. Инсон руҳидаги Борлиқ ҳақиқати билан уйғунлик даражалари (Ватан, Шахс, Миллат, Адолат, Ҳақиқат), Шахс маънавиятининг асосий жиҳатлари (имон, илм, масъулият, меҳр), Миллий маънавиятимизнинг такомил босқичлари ва шу кабилар бу фаннинг асосий мавзуси (предмети)ни ташкил қилади.


2 Мавзу
(2)Маърифат - маънавий камолот йўли, инсоннинг кўнгил кўзгусини сайқаллаш жараёни, яъни ҳар бир инсоннинг бутун онгли ҳаёти давомида ўзлигини англаш, ўзининг Борлиқ ҳақиқатига нисбатини аниқлаш ва ўз руҳини Борлиқ ҳақиқати билан уйғунлаштириб бориш йўлидаги ҳаракати.
(2)Маданият - инсон маънавий фаолиятининг ҳосиласи, маънавиятнинг моддий воқеликдаги излари. Бошқача қилиб айтганда, маънавият ботиний имкон бўлса, маданият - ушбу имкондан туғилган воқеъ мавжудлик. Шахс ва миллат маънавиятининг назарий масалаларини ўрганиш учун иложсиз равишда айни шу воқеъ мавжудлик далилларидан келиб чиқишга тўғри келади Маънавият соҳасига алоқадор барча фанларнинг мавзулари ҳам аслида ана шу мавжуд воқеълик далилларига таянган ҳолда ишлаб чиқилиши табиий ҳолдир.
(2)Руҳият – бир томондан, инсоннинг моддий табиати билан (шаҳват, нафс, жаҳл-ғазаб, қўрқув), иккинчи томондан, маънавият олами билан (имон-эътиқод, меҳр, масъулият, ирода, илм) туташган мураккаб воқелик бўлиб, “Руҳшунослик” фани инсон руҳий оламини айни шу зиддиятли мураккаблик ҳолатида олиб ўрганади.