Таълим вазирлиги а.ҚОдирий номидаги жиззах давлат педагогика

ИННОВАЦИОН-ИНТЕГРАТИВ ТАЪЛИМНИНГ
БЎЛАЖАК ЎҚИТУВЧИЛАРНИ ТАЙЁРЛАШДАГИ 
 ЎРНИ 
ТЎРАҚУЛОВУ.Х. –ТДПУ, ўқитувчи. 
САЙДАХМАТОВ С.С –ЖДПИ 
магистранти 
 
Аннатация : Мазкур мақолада бўлажак ўқитувчиларни интеллектуал
фаолиятга тайёрлашда инновацион интегратив таълимдан фойдаланиш масаласи 
қаралади.

---

126 
 
Ушбу мақолада бўлажак мутаҳассисларни касбий фаолиятга тайёрлашни 
такомиллаштириш муаммоси билан шуғилланувчилар фойдаланиш мумкин. 
 
Калит сўзлар: инновацион-интегратив; бўлажак ўқитувчилар; таълим; 
ёндашув; интелектуал фаолият; тайёргарлик; ташкиллаштириш; ўзлаштириш; 
маълумотлар; сиравочник материаллар; фойдаланиш; масаласи; касбий фаолият; 
шакллантириш; таркиб топтириш; замонавий; инновацион дастур; метод; 
технология. 
 
Аннотация : В статье рассматривается использование инновационного 
интегративного образования в подготовке будущих учителей к интеллектуальной 
деятельности. 
 
Эту статью могут использовать те, кто занимается проблемой повышения 
квалификации будущих специалистов.
 
Ключевые 
слова: инновационно-интегративный; перспективные 
учителя; образование; подход; интеллектуальная 
деятельность; подготовка; организация; мастерство;Информация; сиравочные 
материалы; использовать; иметь 
значение; профессиональная 
деятельность; формирование; создание контента; современный; инновационное
программное обеспечение; метод; технология. 
 
Annotation : This article discusses the use of innovative integrative education in the 
preparation of future teachers for intellectual activity. 
This article can be used by those who deal with the problem of improving the 
professional training of future professionals. 
Keywords: innovative-integrative; prospective 
teachers; 
 education; 
 approach; intellectual activity; preparation; organization; mastery; information; 
 siravochnik 
materials; use;matter; professionnal 
activity; formation; content 
creation; modern; innovative software; method; technology. 
Ҳозирги дунё миқёсидаги ижтимоий-иқтисодий ва илмий-
техникавий соҳаларда олиб борилаётган глобал ўзгаришлар кадрлар 
тайёрлаш тизимини, хусусан бўлажак мутахассислар тизимини ҳам 
инновацион-интегратив таълим асосида такомиллаштиришни тақоза 
этмоқда. Бу эса инновацион-интегратив таълим асосида ўқитишнинг 
педагогик ва психологик асосларини аниқлаштириш, таълим жараёнида 
таълим олувчиларнинг иккинчи даражали маълумотларга нисбатан 
ижодий-касбий ёндашувларини ривожлантиришга қаратилган алоҳида 
эътибор демакдир. 
Бу эътиборни амалга оширишда олий таълим муассасаларидаги 
инновацион-интегратив 
таълимга 
асосланган 
ҳамда 
бўлажак 
ўқитувчиларнинг педагогик фаолиятида инновацион ва интегратив 
ёндашувларни такомиллаштириш, уларни касбий-педагогик фаолиятга 
тайёрлашда хамда таълим сифатини оширишда мухим омил бўлиб 
хисобланади. 
Бундай инновацион метод ва технологияларнинг назарий негизини 
ташкил этувчи илм-фанни ва техника -технологияларни тараққий 
эттиришда жамиятимиз хар бир аъзосининг ташаббускор, ғайратли, 
фидоий, қобилятли, истеъдодли, билимли, ижодкор ва энг асосийси 
инновацион ривожланган бўлиши муҳим аҳамият касб этади. Бу борада 
олиб борилган илмий изланишларимиз ва кузатишларимиз натижалари 
бўлажак бошланғич синф ўқитувчилари ўз билимларини амалиётга ижодий 

---

127 
қўллай олиш ва бунда инновацион- интегратив таълимдан самарали 
фойдалана билишлари зарур- лигини кўрсатмоқда[ 1- 3 ]. 
Бунда бошланғич таълим йўналиши бўйича бўлажак бошланғич 
синф ўқитувчиларининг инновацион-интегратив таълимга бўлган ижодий 
муносабатларини тарбиялаш учун қуйидаги ҳолатларга эътибор бериш 
керак: 
• 
бошланғич таълимга оид инновацион-интегратив таълимни яҳлит 
тизим сифатида тизимлаштириш тамойилларини ишлаб чиқиш; 
• инновацион-интегратив таълимни ривожлантиришнинг энг мухим ва 
мақбул йўналишларини аниқлаш; 
• 
инновацион-интегратив таълимнинг ташкилий-тузилмавий моде- 
лидаги қисмтизимлар ва қисм элементлари орасидаги ахборот 
алмаши- нувининг дидиктик жараёнларга мослигини аниқлаш; 
• 
бошланғич таълимнинг ўзига хос хусусиятларини инновацион- 
интегратив таълимга таъсирини мунтазам равишда ўрганиб бориш; 
• 
инновацион-интегратив таълимнинг бўлажак бошланғич синф 
ўқитувчиларини тайёрлашдаги ўқув предметларини ўқитишнинг 
методик тизимга адекватлик (мослик) шартларини мунтазам 
равишда баҳолаб бориш; 
• 
бошланғич таълимга инновацион-интегратив таълимни ишлаб 
чиқишга ва улардан амалий фаолиятда фойдаланишга тайёргарлик 
тамойилларини аниқлаштириш; 
• 
инновацион-интегратив таълимни бошланғич таълимга мос таълим 
жараёни субъектлари, мақсади, методлари, воситалари ва ташкилий 
шакллари билан биргаликда, интеллектуал, маданий, дастурий-
методик, ташкилий-педагогик ва техник ресурслар жамланган очиқ 
тизим сифатида лойихалаш; 
• 
электрон ўқув нашрлари ва ресурсларини яратиш негизидаги инно-
вацион-интегратив таълим муҳитини шакллантиришда бўлажак 
бошланғич синф ўқитувчиларининг онгли ва фаол иштирокини 
таъминлаш; 
• 
бошланғич таълимга инновацион-интегратив таълимни яратишнинг 
мультимедиали технологиялари билан тизимли интеграциясини 
таъминлаш ва шу кабилар. 
Бу қайд этилган жиҳатлар замонавий бошланғич таълимга, хусусан, 
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини тайёрлашга қатъий талабларни 
қўйишни талаб этади. Шу маънода бўлажак бошланғич синф 
ўқитувчиларини тайёрллашнинг асосий мақсади- бўлажак бошланғич 
синф ўқитувчиларининг касбий билимлари ва махорати ҳамда 
кўникмаларини мунтазам равишда шакллантиришда замонавий “мехнат 
бозори”, шахс, давлат ва жамиятнинг динамик равишда ўсиб борувчи 
эҳтиёжларини хисобга олганҳолда уларни касбий фаолиятга тайёрлаш 
динамикасини таъминлашдан иборатдир. Бунда бўлажак бошланғич синф 
ўқитувчисидаги ўқитувчининг касбий ителлектуал салоҳияти; инновацион 
ривожланганлиги; ўқув-услубий, ўқув-дастурий ва ўқув-ахборотли 

---

128 
таъминотлар билан таъминланганлиги; касбий билимларини ошириб 
боришга кўмак берувчи манбалар (маълумотлар базаси ахборотлар ва 
билимлар банки ва х.к)нинг мавжудлиги; олий таълим муассасасида 
ижодий муҳитнинг мавжудлиги; таълим берувчива таълим олувчиларнинг 
маънавий жиҳатдан камолоти даражаларининг етарлилиги ва шу кабилар 
мухим аҳамият касб етади. 
Тадқиқотимиз навбатдаги қисмида улар тўғрисидаги концептуал 
кетма- кетликни келтирамиз: 
I. 
Ўзбекистон Республикаси олий таълим тизимини 2030 йилгача 
ривожлатириш концепциясини ҳисобга олган ҳолда бўлажак бошланғич 
синф ўқитувчиларини тайёрллашга қўйилган талаблар. 
II. Ўзбекистон Республикаси Халқ таълим тизимини 2030 йилгача 
ривожлантириш концепциясини хисобга олган ҳолда бошланғич таълимни 
такомиллаштириш бўйича қўйилган талаблар. 
III. Ўзбекистон Республикасининг “Илм-фан ва илмий фаолият 
тўғрисида”ги Қонунини хисобга олган ҳолда бошланғич таълимга 
қўйилган талаблар. 
IV. Бўлажак 
бошланғич 
синф 
ўқитувчисининг 
касбий 
интеллектуал салоҳиятига куйилган талаблар. 
V. Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ўқув-методик ва 
ўқув- ахборотли таъминотларига қўйилган талаблар. 
VI. Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий билимларини 
ошириб боришга қўйилган талаблар. 
VII. 
Бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг ижодий фаолият 
йўналишларига қўйилган талабар. 
Демак бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини инновацион- 
интегратив таълим негизида тайёрлашнинг ижтимоий аҳамияти ва унга 
қўйилган замонавий талабларидан кўриниб турибдики, уларни касбий 
фаолиятга тайёрлашнинг инновацион-интегратив таълимга асосланган 
методологик асосларини ишлаб чиқиш ушбу йуналишдаги замонавий пе- 
дагогиканинг долзарб муаммоларидан иборат экан. Шу сабабли мазкур 
тадқикот ишимизнинг кейинги кисмларида улар бўйича олиб бориладиган 
тадқикот ишлари билан шуғулланамиз.