Таълим назарияси

3. Таълимда кўрсатмалилик коидаси. Кўрсатмалилик коидаси таълимнинг етакчи қонун коидалари ва талаб­ларини амалга оширишда воситачилик қилади.
Чунончи: Баён қилинилган мавзунинг мазмунининг мос келадиган ма­териалларидан унумли ва тўғри фойдаланиш, ўқитувчиларнинг укитилаётган материалларини ўзлаштиришга бўлган қизикишини таъминлайди. Дарс қизи­карли утади.
3. Кўрсатмали материаллар орқвали ўқувчилар объектив борликдаги нарса, вокеалар билан уларнинг хусусияти, белгилари билан таништириш­лар ўқувчиларнинг айникса схема, жадвал, диаграмма каби материаллар устида иш олиб боришлар натижасида уларнинг мантикий фикр қилиш қобилиятлари ривожланади.
4. Ўкув материалларининг кўрсатмали бўлиши ўзлаштирилган илмий билимларини тажрибада, ишлаб чикариш амалиётида куллана олишлари учун зарур бўлган куникма ва малакалари билан хам кўролланиладилар.
Кўрсатмалилик самарали натижалар бериш учун тубандагиларга эъти­бор бериш керак:
1. Ишлатиладиган кўрсатма кўроллар синф ўқувчисининг ёши ва ўзига хос характер хусусиятлари, умумий тайёргарлиги - савиясига мос бўлиши керак.
2. Кўрсатилган кўргазма кўроллар утилаётган дарс мавзусини мазму­нини очиб беришга ёрдам бериш керак.
3. Кўрсатмали кўроллардан материаллардан умумий фойдаланмок учун зарур бўлган таълим усуллари тўғри танланган бўлиши лозим.
4. Таълим ўқувчиларга мос бўлиш коидаси. Таълимнинг ўқувчиларга мос бўлиши коидаси деганда укув материал­ларининг мазмуни, унинг хажми характери у ёки бу синф ўқувчилари жис­моний ривожи умумий тайёргарлиги - савияси ва имкониятларига лойик бўлиши тушинилади.
Мослик коидасида таълимнинг икки томон эътиборда тутилади.
1. Маълум синф учун белгиланган укув материалининг характери маз­муни, ва хажми шу синф ўқувчисининг ёш хусусиятига мос бўлиши.
2. Хар бир синф учун белгиланган билим хажми шу синф ўқувчисининг савиясига мос бўлиши керак.
Илғор классик педагогика намоёндалари таълимнинг ўқувчиларига мос бўлиши юзасидан бир катор коидалар ишлаб чикарди. Улардан бири "Остидан кейинга колиб бориш коидасидир". Мосликнинг иккинчи коидаси "Маълумдан номаълумга қараб бориш"дир. Учинчи коидаси - "Соддадан мураккабга қараб бориш"дир.