Tajriba ishi. 1-tajriba ishi. Burg’ulash uskunalari turlari va konstruktsiyalarini o’rganish (2 soat); Ishning maqsadi

2-TAJRIBA ISHI.

JINS MAYDALOVCHI BURG’ULASH ASBOBLARINI KONSTRUKTSIYALARINI O’RGANISH (2 SOAT);

Ishning maqsadi: Jins maydalovchi burg’ulash asboblarini konstruktsiyalarini va tirlarini o’rganish.

Nazariy qism.

Qattiq qotishmali koronkalar bilan razvedka kolonkali quduqlar to’liq xajmi deyarli yarimini burg’ilaydilar. Koronkalarni turli xillar mavjudligi ham I-IV toifalarni Yumshoq cho’kindi jinslarni, ham ancha qattiq o’zgartirilgan, otilib chiqqan burg’ilash bo’yicha V- VII va qisman VIII-IX toifadagi jinslarni qazib o’tishni imkonini beradi. Qattiq qotishmali koronkalar bilan tog’ jinslarni samarali yemirilishi qattiq qotishma tarkibini ratsional tanlashi, keskichlar geometriyasi, ularni koronkani torets bo’yicha joylashishi, rivojlangan yuvish tizimi va burg’ilash tartib parametrlarini optimal biriktirilishi xisobiga amalga oshiriladi.

Qattiq qotishmali koronka metall silindrli qobiqdan iborat, uning bir uchida kolonkali quvur bilan biriktirish uchun bo’lgan tashqi rezba mavjud, ikkinchisida esa – o’yiqlarda qattiq qotishmali plastinalar-kesgichlar o’rnatilgan. Kesgichlar toretsni qoplashlari kerak va koronkani qobiqini tashqi va ichki yon yuzalarini uchun chiqish kerak, hamda toretsni ustidan ko’tarib turishi kerak. Koronka qobig’ini tashqi va ichki yuzasidan kesgichlar chiqish o’lchamini jinslarni qattiqligiga, ularni chidamligiga va chuqurlanish tezligiga qarab qabul qiladilar. Yumshoq jinslarni burg’ilash uchun keskichlar yon va ichki yuzalar tashqarisiga 0,5-1,0 mm, torets ustidan esa-.1,5-2,5-3 mm ga ancha chiqishi kerak. Torets keskichlarni ishlab chiqarilganiga qarab zaboy tekis, bir yoki ko’p zinali bo’lishi mumkin. Zaboyni zinali shakli tog’ jinsni yanada samarali yemirilishini ta’minlaydi.

Koronkada keskichlar vertikal tekislikda vertikal joylashishi mumkin, koronka aylanish tomonga egilib bilan musbatli oldingi burchak bilan va aylanish yo’nalishiga qarshi egilib bilan manfiy oldingi burchak bilan b (rasm 4.1), musbit burchak yumshoq jinslardagi burg’ilash tezlikni oshirishni ta’minlaydi, manfiy esa – qattiqlarda. Tog’ jinslarni qattiqligiga qarab keskichni o’tkirlash burchagi ham o’zgaradi. Burg’ilanish bo’yicha I-IV toifalarni uning o’tkirlash burchagi 40-50^o teng, burg’ilanish bo’yicha V- VII toifalarda esa- 65^o. Ayrim o’zi o’kirlanuvchi koronkalarda keskichlarda o’tkirlash burchagi yo’q.

Gorizontal tekislikda keskichlar koronka radiusiga nisbatan γ burchagiga burilgan bo’lishi mumkin. Keskichni bunday qo’shib qo’yilishi orientirlangan deb ataydilar. Bunda koronkani aylanish yo’lida keskich ikki yoqli burchakni tashkil etadi, bu esa keskichni mustaxkamligini va o’rta qattiq hamda ancha qattiq qatlamli bilan yoriq jinslarni yemirilish samarasini oshiradi.

Qattiq qotishmali koronkalarni qobiqini 30, 35 yoki 40 markali po’latdan GOST 1050-74 bo’yicha yoki St4 GOST 380-71 bo’yicha ishlab chiqaradilar. Ko’rsatilgan po’latlar qobiqni yetarli mustaxkamligini ta’minlaydi va kavsharlash jarayonida kavsharlanish bilan yaxshi namlanadi.

a) b) v)

g) d)