2-laboratoriya ishi tashqi alomatlari bo‘yicha tabiiy jinslarni tashkil etuvchi minerallarni aniqlash va ta’riflash

---

2-LABORATORIYA ISHI 
 
TASHQI ALOMATLARI BO‘YICHA TABIIY JINSLARNI 
TASHKIL ETUVCHI MINERALLARNI ANIQLASH VA 
TA’RIFLASH 
 
1.
 
Laboratoriya ishining maqsadi 
 
Tashqi alomatlari bo‘yicha tabiiy jinslarni tashkil etuvchi minerallarni aniqlash 
va ta’riflash 
2.
 
Laboratoriya ishida foydalanish uchun materiallar va uskunalar: 
 
-
minerallar kolleksiyasi;
-
shisha va chinni likopchalar;
-
5-10%li osh tuzi kislotasi;
-
pichoq yoki o’tkir tig’li asbob;
-
laboratoriya ishlari uchun daftar. 
3.
 
Umumiy ma`lumotlar 
Minerallar – bu yer qobig’i va sirtida sodir bo’layotgan turli xildagi fizik-
kimyoviy jarayonlar natijasida vujudga kelgan tabiiy kimyoviy birikmalar va 
yoki tug’ma elementlardir. Ular kimyoviy tarkibi, ichki tuzilishi va fizik 
xususiyatlari bo’yicha birjinslidir. 
Tabiatda 5000 ko’proq minerallar mavjud. Tog’ jinslarining paydo 
bo’lishida 30 dan ziyod minerallar qatnashadi. Ular asosiy tabiiy jinslarni 
tashkil etuvchi minerallar deb ataladi.
Tashqi alomatlariga ko’ra minerallarni o’rganish - bu quyidagi fizik 
xususiyatlarni aniqlash va ularga ta’rif berishdan iborat: 
Qattiqlik – mineralning asosiy alomati bo’lib uning ma'lum qattiqlikdagi 
jismning o’tkir tig’i bilan ko’rsatilgan mexanik ta'sirga qarshilik ko’rsata olish 
qobiliyatini xarakterlaydi. 
Qattiqlik Moos shkalasi bo’yicha aniqlanadi. Moos shkalasi ro’yxatidagi 
har bir mineral o’zidan oldingi mineralning sirtida iz qoldirish qobiliyatiga ega 
(jadv. 1
1
).
Qattiqlikning aniqroq qiymatini belgilash uchun sklerometr nomli 
asbobdan foydalaniladi; 
1–jadval

---