«Tаьлим назарияси (Дидактика)»

9. Таълимда укувчига хос хусусиятларни хисобга олиш коидаси

• Таълим-тарбия жараёнининг ҳамма томонлари умумсинф ўқувчилари жамоасига хос хусусиятларга амал қилган ҳолда юлга қуйилади. Бироқ, ҳар бир ўқувчи узига ҳос жисмоний, аҳлоқий, руҳий ва бошқа хусусиятларга эгаки, бу унинг уқув фаолиятигав катта таъсир курсатади. Шу жиҳатдан таълим жараёнида умумсинф ўқувчиларини, ҳамда шу синфдаги ҳар қайси ўқувчининг узига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда иш куриш муҳим дидактик аҳамиятга эга. ўқувчиларнинг реал уқув имкониятларини, уларнинг ривожланиш жиҳатларини урганиш ҳозирги вақтда шунчаки ҳоҳиш эмас, балки мажбурий талабдир. Бусиз уқув жараёнин муқобиллаштириш, уни бойитиш ақлга сиғмайди.

Дарслик – ўқувчиларнинг иккинчи «муаллими». Чунки у, аввало, ўқувчи учун зарур қўлланмадир. Ҳар бир ўқув фанининг мазмуни дарсликда батафсил ёритилади. Дарслик тегишли фанга оид илмий билим асосларини дастурга ва дидактика талабларига мувофиқ равишда баён қилувчи китобдир.

• Дарслик – ўқувчиларнинг иккинчи «муаллими». Чунки у, аввало, ўқувчи учун зарур қўлланмадир. Ҳар бир ўқув фанининг мазмуни дарсликда батафсил ёритилади. Дарслик тегишли фанга оид илмий билим асосларини дастурга ва дидактика талабларига мувофиқ равишда баён қилувчи китобдир.

Таълим методлари. Ўқитиш методлари – ўқитувчи ва ўқувчиларнинг иш усулллари бўлиб, улар ёрдамида ўқувчиларнинг билим, малака ва кўникмаларни ўзлаштиришларига эришилади, уларнинг дунёқараши таркиб топтирилади ва қобилиятлари ривожлантирилади. Ўқитиш методлари маълум воситалар ёрдамида амалга оширилади. Восита – маълум ўқитиш усулини амалга оширмоқ учун зарур бўлган ёрдамчи ўқув материаллари – асбоб, қурол, аппарат ва бошқа шу кабилардан фойдаланишдир.

Таълим тизимида қуйидаги анъанавий таълим методлари маълум

• Ўқитишнинг оғзаки усуллари.
• Ўқитишнинг кўргазмали усуллари.
• Ўқитишнинг амалий усуллари.
• Ўқитишнинг муаммоли – изланишли ва репродуктив усуллари.
• Ўқитишнинг индуктив ва дедуктив усуллари.
• Мустақил иш усуллари.
• Ўқувчиларнинг ўқув фаолиятларини рағбатлантириш ва асослаш усули.
• Ўқитишда назорат ва ўз – ўзини назорат қилиш усули