Tabiiy tolalar va matoga ishlov berish

Назорат саволлари

1. 
   Патент нима, у қандай ҳуқуқлар беради?
   
2. 
   Лицензия битими нима?
   
3. 
   Патентшунослик фани нимани ўрганади?
   
4. 
   Иқтисодиётни ривожлантиришда малакали кадрлар, патентшунослар аҳамиятини кўрсатиб беринг?
   

4-Tematik ma’ruza
Mavzu: Patent xuquqining rivojlanish tarixi


Ҳуқуқнинг ривожланиш тарихи бевосита давлат тарихи билан боғлиқ. Даставвал ҳуқуқ дастлабки давлат ташкил топган вақтда юзага келган. Ҳуқуқ ҳамма вақт ҳар қандай жамиятнинг ажралмас, бўлинмас қисми бўлиб, барча замонларда жамиятнинг иқтисодий тузилиши, ижтимоий муносабатлар, тарихий анъаналар, фан ва техника ривожининг даражаси ва бошқа омиллар билан белгиланиб келган. Хуқуқ иқтисодий базис ва унинг асосида жамиятнинг маданий ривожланиши демакдир ва бундан бошца нарса бўлиши мумкин эмас деб таърифлаш мумкин.
Ҳуқуқ, хусусан ҳуқуқий тизим муайян ижтимоий муносабатлардан бошланадиган айрим меъёрлардан ташкил топади. Жамиятда яшаб, кишилар бир-бирлари билан меҳнат, оилавий, турар жой ва бошқа муносабатларга киришадилар. Кўпчиликнинг манфаатларига мос келадиган қарор топган ижтимоий муносабатлар, одатлар, анъаналар жамият асосини ташкил этади. Вақт ўтиши билан энг муҳим ижтимоий муносабатлар ҳуқуқий характерга эга бўлиб боради, яъни ҳуқуқий меъёрлар шаклида қарор топади.
Ҳуқуқ меъёри айрим шахслар, ташкилотлар, давлат органлари ва ҳоказоларнинг ўзаро муносабатларини тартибга солувчи қоидалардир. Ҳуқуқ меъёрининг моҳияти шундан иборатки, ҳуқуқнинг барча субъектлари унинг кўрсатмаларига қатъий риоя қилган ҳолда ҳаракат қилишлари зарур бўлади, қабул қилинган меъёрларга риоя қилиниши эса давлатнинг суд тизими, ижро органлари ва бошқалар орқали таъминланади. Давлат ҳуқуққа нисбатан жуда муҳим роль ўйнайди, чунки унинг иштирокисиз қабул қилинган ҳуқуқий меъёрлар мажбурий бўла олмайди. Фақат давлат бутун мамлакат миқёсида ижтимоий муносабатларнинг ҳуқуқий тартибини таъминлаб бериши мумкин.
Ҳуқуқий меъёрлар турли ҳуқуқ манбаларида ўз ташқи ифодасини топади. Бундай манбалар энг аввало давлат ҳокимиятининг олий органлари томонидан чиқариладиган қонунлар, шунингдек давлат бошқарув органлари томонидан қабул қилинадиган турли меъёрий ҳужжатлар ва кучга кирган суд қарорларидир.