mahsuli sifatida “ individuallashgan”
jam iyatning qaror topib
borishidir. “G loballashuv”, - deb yozadi Z.B aum an, — hozirda
ham m aning og'zid an tushm aydigan, urfga ham da shiorga aylangan
so‘z, sehrli ham da barcha mavjud va bo‘lg‘usi tilsim lam ing
eshigini ochib beruvchi qandaydir kalit b o 'lib qoldi. Kim uchundir
“globallashuv” - bu, baxtli hayot uchun zarur b o'lgan jarayon,
boshqalar uchun — barcha baxtsizliklar sababidir.
H am m a uchun
globallashuv— bu, bizning dunyoim izning m uqarrar qismati, orqaga
qaytm aydigan jarayon; bundan
tashqari, barcha insonlam ing b ir xil
darajaga va bir xil qiyofaga aylanib borishidir” 1.
Shunday qilib, globallashuv k o ‘p qirrali jarayon boMganligi
uchun uni sharhlashda ancha m uam m olarga duch kelamiz. Buni
bartaraf etish m aqsadida jahonda globallashuv ta ’siri ostida bo‘Ia-
yotgan jarayonlam i toMiq va mukammal tahlil etib k o ‘rishga to ‘g ‘ri
keladi.
So‘nggi paytlarda, ayrim k o ‘zga ko'ringan g ‘arb m am lakat-
lari o ‘z m aqsadlariga erishish y o ‘lida halqaro huquq m e’yorlarini
buzib, davlat va xalqlarning suverenitetiga qarshi chiqib, jahonda
o ‘z tartiblarini o'rnatishni faollashtirib bormoqdalar.
B unga Iroq
va A fg‘onistonda olib borilgan urushlar, QirgMziston va 0 ‘zbekis-
tondagi inqilobiy harakatlar yoki bo‘lm asa yaqin kunlarda sodir
bo‘lgan G ruziya va Janubiy O setiya o'rtasidagi ixtiloflar yaqqol
rnisol b o ‘la oladi. G ‘arbning bu agressiv siyosatiga hech qanday
xalqaro tashkilot yoki davlat to'sqinlik qila olmadi.
Bundan tashqari, m adaniyat sohasida ular o ‘z rivojlangan
OAV lari orqali qolgan hududlarni o ‘z qarash, yondashuvlariga
moslashtirib, qadriyatlarini singdirib bormoqdalar. A fsuski, bunday
ta’sirlarga to ‘siq qo‘yishning iloji y o ‘q. Sababi, bugungi kunda
XXI asr buyuk texnologiyalar asri deb ham yuritilib,
buning
asosida hatto bir kichkinagina axborotning tarqalishi ham k o ‘zga
ko‘rinm as darajada, tez su r’atlarda am alga oshirilm oqda. Bunda,
“o'rgim chak to ‘ri” deb nom lanm ish internetning xizm atlari
1
Бауман 3.
Глобализация. Последствия для человека и общества / Пер. с
англ. - М .: Издательство «Весь Мир», 2004, С.9.
165
к о ‘magi asosida dunyoning bir burchagida sodir boMgan biror
bir voqea-hodisa tafsiloti dunyoning ikkinchi burchagiga yashin
tezligidek, yetib bormoqda.
Shu bilan birga, kishilam ing bundan
boxabar va bexabar boMishi yoki axborotning biror “elem entini”
o ‘zlashtirishi salbiy oqibatlam i ham keltirib chiqarm oqda. Am m o
bu yerda, achinarli tomoni shundaki, axborot aniq va noaniq b o ‘ lishi
kishilarni chalgMtib q o ‘yayotir. Shu boisdan, hech ikkilanm ay aytish
m um kinki, axborot psixologik xavfsizlik tahdidining nam oyon
boMishi va uning insoniyat ongiga keskin ta ’sir qilishi, m ana
shunday holatlam ing negizida vujudga kelm oqda desak, m ubolag'a
bo‘lmaydi. Bundan tashqari, Sharq
uchun absurd boMib tuyulgan
sifatlar ham kirib keldi. B u esa, o ‘z-o‘zidan yoshlar ongining
zaharlanishi, o ‘z hayotiy-m illiy qadriyat va urf-odatlariga, bundan
ham xavflisi m a’naviyatiga x ilo f ravishda, chet el madaniyatini
“om m aviy madaniyat” sifatida o‘zlashtirayotganligi,
yoshlarni
g ‘arb foydasiga fikr, xulosa chiqarishlariga moyil qilib q o ‘ymoqda.
Shuningdek, miiliy tillar ayrim xorijiy tillar so‘zlari, birikmalari
bilan ifioslanmoqda. Insonlar bir x il ovqatlam i iste’m ol qiladilar, bir
xil kiyinadilar, bir xil filmlarni k o ‘radilar, m a’Iumotlarni OAV dan i
oladilar. B u holat umumiylikni yoki g ‘arblashuvni yuzaga keltirib,
milliylikni unutilishiga, izdan chiqishiga, eng q o ‘rqinchlisi y o ‘qo-
lishiga sabab boMmoqda. Am m o mana shunday vaziyatda inson-
lam ing globallashuv jarayoni ta ’sirida m a’naviy
va mafkuraviy
tahdidlarga mustahkam iroda bilan dosh berish v a kurashish uchun
ularda yagona imkoniyat m avjud boMib, bu mafkuraviy immunitet
hisoblanadi. B u o‘rinda, mafkuraviy ta ’sir haqida gap ketar ekan,
buni biz birgina I.A. Karimov ta ’biri bilan izohlashim iz mumkin,
“G loballashuv jarayonining yana bir o‘ziga xos jihati shundan
iboratki, hozirgi sharoitda u mafkuraviy ta ’sir o ‘tkazishning
nihoyatda o ‘tkir quroliga aylanib, har xil siyosiy kuchlar va markaz-
lam ing manfaatlariga xizm at qilayotganini
sogMom fikrlaydigan
h ar qanday odam, albatta, kuzatishi muqarrar” 1. Shunday boMsa
1
Do'stlaringiz bilan baham: 
