Т о ш к е н т «m e r I y u s»

Тупроц эмас асли ётган жойларим,
Азиз авлиёлар ҳоки-пойи тушган.
Кўзларим нигорон йўлларингда ёр,
И лоҳий ҳаж рдан диллар увиш ган.
266

---

Азизам, бўзлама, цапбгш яралаб,
Сассиз кўз ёш иигга чидайман қандоқ?
Н е килаш и, м ен бир ocuii бандешан,
Ҳ ар сўзинг, м еҳринг ҳа м м ен учун қгшноқ!
Сенсиз яию лмадим, д ун ё бўлди тор,
Ҳ ам м асини таш ладиму, кет дим тоабад.
Бунда м ен ёт арман абгор, хокисор,
Ю панчим, паноҳим ёлгиз м уҳаббат !
У и н граб , « ох» у р и б ш у с ў зл ар н и ай таётган д и . Қ и з эса л а ­
ти ф қ ўллари н и о см он қад ар к ў тар и б , й и ғл а га н ч а н и м ал ар н и д и р
т и л ар д и Х у д одан .
Қ изга, ум у м ан , уларга ач! нмб кетдим . Н ега д у н ё б и р -б и р и га 
и н ти л га н л а р н и а й и р и ш н и ях ш и к ў р а р к и н ? Б у б и л ан н и м ан и
и с б о т л а м о қ ч и б ў л а д и у ? Б и л м а й м а н . Ш у н и н г т а ъ с и р и д а м и , 
баҳор эп к и н и д ай ен ги л сузиб , к аб р и м га си н гд и м . О р а д а ибо- 
д ат л а р қи л и н д и .
Л еки н қалб и м б ўм -б ўш эди н егад и р. К ў р ган л ар и м т у ф ай ли - 
м и, гам ги н т о р т и б қол ган д и м . М ен б у савол га ж авоб то п ам ан , 
албатта. О д ам н и ли ста п ў ч о ғи д ай ч и р п и р ати б ў й н атган ч архи - 
ф а л а к си р л ар и б и р кун кели б о ш к о р б ў лад и б ари би р...
* * *
Я рим т у н д а ер у о см о н т у й к у с ёр и ш и б кетди. Н ур у сту н и
«хоб гоҳи м » га сутдайи н си зи б ки рди . Бу ёгд у б агри м н и н урларга 
ч у лгад и -ю , м е н и н о н -и х ти ёр си з ю к о р и га то р ти лд и м .
... Я н а ў ш а м ан зар а. С ам о в ат қ ў й н и д ан б и н аф ш ар ан г пала- 
гини ёзган ч а аф со н ав и й гў зал л и к оқи б к ел м о қ д а эди. Н аф ар- 
м он ту с д а ги н аф и с ёр қ и н л и к д а о л ти н ю л д у зл ар н и н г ч ак н аш и
бўлакча.
Н акш и н ко р к ан о тл ар и н и к ен г ёзга н ч а х у м о к у ш л ар и уч иб
ўтади. О л м о с ф о й т у н л ар д ан нур ҳ и л қ ат л а р ту ш и б келад и ...
Б ун и кў р и б вуж уд и м ку во н ч д ан м и н г қи р қи м б ў лд и . У л ар га 
т ал п и н д и м . М ан а ҳ ақ и қ ат, м е н и н г ҳ ақ и қ ат и м ! Ш у т о б б у ту н
д у н ён и у н у тд и м , яш аган ум р и м ҳам ёд и м д ан ў ч и б кетди. Ф ақ ат 
бу м ен экан и м н и б и л ам ан , кол ган ҳ а м м а н арса худ ди ж и см и м
каби йў клик ка юз тутд и.
267

---

И кки ф ар и ш тақизлар, хеш -ақраболарим гсграм датўхтадилар. 
М ен би лан ю з кўри ш и б, му б о р а кбод этд и л ар . Буви м б о ш и м н и
си л аган кўйи б агр и га б осди.
-У м р и н г н и н г я н а б и р б о сқ и ч и сар ҳ и со б к и л и н д и !-д ед и л ар . 
- Э н д и чин уй и н гга олаб кетам из. Ф ақ ат... л и б о си н гн и алм аш - 
т и р и б ол.
- Л и б о си м н и ! Қ ан ақ а л и б о с... - б у ви м га ҳай рон каради м. 
- У ё к к а я н г и ли б ос кийиб б орилади . Я қ и н роқ кел, саодатим ! 
Л и б о с д еб лати ф танам ни ай таётган эк ан лар. Ч индан ҳам
гўё л и б о с ечганд ай лати ф тан а м д а н ч и кд и м -д а, б уви м б ерган 
л и б о с га кирдим . К ел и н л ар к ў й л аги д ай оп п о к, гўё у н г а б о ш -о ёк
д у р у ж авҳар қад алган дай кўзн и о л и б н у рлан ад и . Б и рам енгил, 
б ирам чиройлики...
- Ж уда яраш д и , болам ! Г ў зал сан , р у ҳ и н г гўзал... 
В у ж уд и м д а ором баҳш кувон ч. У чиб кетгим келяптики... Ич-
ларим ён яп ти , м аш ъалад ай ч ақ н аёт ган и м н и ўзим ҳ и с қиляпм ан! 
Ҳ о зи р онам курсам и эди!
Л о п этиб онам ёд и м га т у ш д и . Б о л и д ам б илан хай р л аш м ай
к етяп м ан -а? У киш и билан у ч р аш м ай -я ? Ў зи м хеш -ак р аб о л ар и м
ҳ ам р о ҳ л и ги д а О лм ос ф о й ту н то м о н кети б б о р яп м ан у он ам н и
ў й л ай м ан . Ю раги м хи ж и л. Қ ад ам л ар и м секи н л аш д и . Б ан о го ҳ
м ўлти раб орт им га караб кўйдим .
- Н им а б ў лд и ? - сў р а д и л ар буви м . - Н ега б езо в та б ўли б
к олд и н г?
Гап ним адалигини айтиш ни ҳам , ҳеч ним а дем ай кетавериш - 
ни ҳам б илм асд им .
- Бирон арм он и н г б о р м и ? Ҳ о зи р ай т кеч б ўлм асд ан .
- О н а м !-д ед и м б у ви м га караб . - О нам б илан ви д олаш м а- 
д и м ...
Бувим « ш уги н ам и » д ега н д а й ж и л м ай д и лар .
- М айли, -д е д и л а р б и роз сукутд ан кейин. - У лгурам из хал и! 
Т ў п д ан ай и р и л и б чики б, уйим то м о н ош и кд и м . Бир то м о -
ни м да бувим, бир том о н и м д а Робия холам , тан и ш д ераза раҳидан 
и ч кари ў тди к. А к си га олиб, о н ам у й д а эм ас эк ан лар. А зам атж он
ҳ ам йўқ, кароватчаси б ўм -б ўш . Ш у ш о ш и ли н ч д а каерга кети ­
ш ибди экан-а?
Х о н а м а -х о н а и зи л л а б у ч а р к а н м а н , о н а м н и ч о р л а р д и м . 
Қ асрда б ўлсаям келсин:
268

---

- О й и ж о н , к аер д аси з? О йим ...
Т ун ов куни А зам ат би лан т о к к а б о р ган и м и зд а ово зл ар и ўш а 
ер гач а эш и ти лд и . Н ега мени эш и тм ас эканлар. А л батта эш итади - 
лар. Ш у д ам ж авоб келм агач, бувим ҳам т а ш в и ш л а н и б колдилар.
- К етам из...
- О й и и , каерд асиз?
Ҳ артугул, н и ҳ о ят онам ж а в о б қи лди лар.
- Г у л х у м о р ... б о л а м , - в о л и д а м н и н г о в о зл а р и эл а с -э л а с
эш и ти л д и .
- Биз бу ёқд ам и з. Ш аҳ н о за х о л ан гн и к и д ам и з! К ела кол...
Бу ерд а м асоф а йўк. Зум ў т гу н ч а ў ш а ж о й д а пай до бўласи з. 
Д арров Ш аҳ н о зах о л ам н и н гу й л ар и к ар ш и си д азо ҳ и р б ў л д и к .
- И чкари ў тм ай м и з. Ш у ер д ан хайрлаш ! - д ед и л а р бувим . 
Б и з д ер аза к ар ш и си д а м у а л л а қ т у р и б м и з. О п п о к чиройли
к ў й л а к д а и к ки ё н и м д а х е ш -а к р а б о л а р и м . О н ам м ен и к ў р и б
ҳ а й р о н колд и лар.
Г улхум ор! - Ҳ ай р атл ан и б д е д и л а р онам . -Ч и р о й л и б ўли б
кетган и н гн и кара!
М ен ж и лм ай ди м .
- О й и ж о н , хайр... биз ш ош яп м и з. -Ў зи н г и зн и эҳти ёт қилинг,
ойи.
У л а р га караб ж и лм ай ди м . Буви м хам , холам ҳам онам би лан
х ай р л аш и ш д и .
Б о л и д а м биз т о м о н г а т е р м у л г а н ч а х о м у ш к о л д и л ар . К ўз 
ё ш л ар и ё н о қ л ар и д ан из қо л д и р и б о к и б туш д и .
- Биз яна келам и з, о й и , - о р т и м га ў ги р и л и б дед и м мен. 
Ш о ш и л ган д а эъ ти б о р к и л м аган эк ан м ан . Ф ой тун гўё ш ақ ар
м ар к ази д а, о см о н д а м у а л л а к т у р га н д а й . У н и н г х ар т ар аф и д ан
б и н аф ш ар ан г нур у стун и т у ш и б келард и . Б у нур у сту н л ар и д ан
ш ах ар н и н г х ар ч ек к аси д ан о д ам л ар оки б к ел м о к д а эдилар.
Биз хам ўз тў п и м и зга кўш или б о л ган ч а б алан длай бош лади к. 
Гўё ўртадаги олм ос ф ойтун қахрабодай бизни ў зи гато р таётган д и .
- Ҳеч н и м ад ан қ ў р қ м а саодатим ! Биз ё н и н г д а б ўлам и з... - д е ­
д и л ар буви м . Н ега б у н д ай д ега н л а р и н и кей и н ту ш у н д и м .
... О л м о с ф о й т у н и ч и га к и р и ш и м и з б и л ан у н и н г ш ак л и
ўзгар д и . Н азар и м д а у ўтиш кувури эди. Н егаки, д ево р л ар и яш и л, 
кизил т у с д а то в лан и б , ҳ ар сон и я ш ак л и н и ў згар ти р аётган қувур 
и ч и д ан ш и то б б и л ан у ч и б к е т д и к . Ҳ а т т о т е з л и к за л в о р и д а н
269

---

к ў зл ар и м н и ч и р т ю м и б о л ги м к ел д и . А ф с у ск и , и л о ж си зм ан , 
ахир кўзлари м й ўқ-да м ен и н г, б и л ъ акс ўзи м ул кан кў зга ай лан - 
гандай эдим . У ю рм ага т у ш ган х а с ч ў п д ай ч и р п и р аб кепяпма- 
ну ҳ а м м а си н и к ў р яп м ан , ҳ и с қ и л яп м ан . Ҳ ат то н у р х и л қ а т л а р
қ ўли м дан т у тган и н и ҳам. Бу б о р -й ў ғи руҳий пан оҳ, руҳий кўм ак 
эди.
Ш у т о б д а ҳеч н и м ан и ф и к р қ и л о лм асд и м . О л д и н га, ф ақат 
о л га ин ти ли ш керак ли ги н и б и л ар д и м , холос. М ен кўзни олар 
д ар аж ад а ч и рой ли , н ак ш и н к о р кувур ичра, д и л и м қўм саган ўш а 
олис, ў ш а қад рд он о л ам лар сар и у ч и б б о р м о к д а эд и м ...
Т ош кен т,
2 0 0 3 -2 0 0 6 йил.
270

---

МУНДАРИЖА
М у қ а д д и м а .................................................................................................... 5
Ж о н қ а н д а й к ў ч а д и ? .................................................................................9
Қ а б р и с т о н б и р ғ а р о й и б ш а ҳ а р ........................................................ 15
Д о н и ш м а н д в а ш о г и р д .........................................................................6 0
Ҳ а л о с б ў л г а н р у ҳ ................................................................................... 73
У з в и й л и к ......................................................................................................9 4
Қисмат......................................................................................109
У р у ж ............................................................................................................. 12 7
Ё н д о ш о л а м - с а р г а р д о н л а р м а к о н и ........................................ 162
Т у т қ у н л и к д а ............................................................................................. 197
Р и з о в а т а с л и м й ў л и ........................................................................... 2 1 4
А р м о н л и д у н ё ........................................................................................ 2 4 4
Г у л х у м о р н и н г к е т и ш и ...................................................................... 2 5 6
271

---

НИГИНА НИЕЗ
СЎНГГИ КУН
Хаёлий қисса 
1-китоб
Тақризчи: Эркин Усмонов 
М уҳаррчр: Ҳикоят Махмудова 
Бадиий муҳаррир: Беҳзод Ҳ айдаров 
Мусаҳҳиҳ: М ахмуда Абдуллаева
Компьютерда саҳифаловчи: Нилуфар М авлонова
Нашриёт лицензияси AI № 104, 15.07.2008 йил. 
Босишга 02.04.2012 йилда рухсат этилди.
Қоғоз бичими 84x108 У32.