T k 1Kommunikativ

Biogeotsenoz (yunoncha «bios» - hayot, «ge» - yer va «koinos» - umum iy so ‘zlaridan olingan) evolutsiya jarayonida ma’lum bir hududni egallagan har xil turga mansub bakteriya, zamburug` o‘simlik va hayvonlar jamoasidan iborat ochiq biosistemadir. Biogeotsenoz haqidagi ta ’limotni rus botanik olimi V.N. Sukachev yaratgan. U biogeotsenoz tirik tabiatning muhim funksional tuzilish birligi ekanligini hamda biogeotsenoz ikkita tarkibiy qismdan - tirik organizmlar majmuasi (biotsenoz) ham da atrof-m uhit sharoitlari majmuasi - biotop (yunoncha «bios» hayot va «topos» - jo y )dan iboratligini k o ‘rsatib bergan.
Biogeotsenoz tuzilishi va xususiyatlarini ekologiyaning alohida bo‘limi - biogeotsenologiya o ‘rganadi. Ekosistema tushunchasi. «Ekosistema» atamasi 1935-yilda angliyalik botanik olim A. Tensli tomonidan fanga kiritilgan. Uning fikriga k o`ra, ekosistem alar faoliyati m oddalar almashinuvi va energiya oqimi bilan bog ‘liq bo‘lgan tirik organizmlar va atrof-muhitning fizik omillari majmuasidir. A. Tensli
ekosistemalar ni «Y er yuzining asosiy tabiiy birliklari» deb hisoblaydi. «Biogeotsenoz» Y er yuzining m a ’lum hududidagi tirik organizmlar va atrof-m uhitning tabiiy majm uasi hisoblanadi. Biogeotsenoz m uayyan tushuncha bo`lib, ularga tarkibidagi son jih atd an k o ‘p uchraydigan turga qarab nom beriladi. M asalan: «archazor o ‘rmon», « y o n g ‘o qzor o ‘rmon» va boshq. Ekosistem alar esa o ‘z olcham lari v a m urakkabligi jih atid an xilma-xildir. Ekosistem alar hudud jih atd an turlicha b o ‘lishi mumkin: kichik ekosistem alar - m ikroekosistem alar (mikrobli suv tom chisi, m ikroorganizmlar va um urtqasiz hayvonlarga ega chiriyotgan to ‘nka, k o ‘lmak suv, akvarium va boshq.); o ‘rtacha o ‘lcham ga ega ekosistem alar - m ezoekosistem alar (olmali b o g ‘, dala, archazor o ‘rmon, hovuz, k o ‘l, daryo va boshq.); yirik ekosistem alar - m akroekosistemalar (okean, dasht, tayga, tropik o ‘rmon, tog`lar, cho‘l va boshq.); global ekosistema biosfera. Ekosistemalar tarkibiga bir necha biog eotsenozlar kirishi mumkin. Biogeotsenozlar - tabiiy ekosistemalar bo‘lib, ularning chegaralari fitosenoz, ya’ni o`simliklar jamoasi bilan belgilanadi.