T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ ÇAĞDAŞ TÜrk lehçeleri ve edebiyatlari anabiLİm dali irak türkmen tüRKÇESİnde kalip sözler noor ghazi elaiS

Adı batmış “Adın batsın” (ITFHİ, 519)

Adı batsın yoxluğun “Yokluğun adı batsın” (TDH: 27)

Al nenesi aparsın seni¹³ “Al anası götürsün seni (doğumdan sonra ağır kanama götürsün seni)” (Bayat 2008: 693)

Al qana batasan/Al qana boyanasan/ bulanmak “Kana bulanasın (Ağır yaralanasın)” (ITFHİ: 519)

Allah aparsın seni “Allah götürsün/ alsın seni” (KK: Vİ)

Allah belavı öz evivden versin “Allah belânı kendi evinden versin” (Felekoğlu 1967: 24)

Allah belavı versin “Allah belânı versin” (ITFHİ: 519)

Allah bin belanı versin “Allah bin belânı versin” (ITDA: 31)

Allah canımı alsın “Allah canımı alsın (kendine beddua)” (Polat 2021: 51)

Allah canıvı alsın “Allah canını alsın” (KK: İG)

Allah cezavı versin “Allah cezanı versin” (KK: BG)

Allah ekmegiv kessin “Allah ekmeğin kessin” (ITFHİ: 519)

Allah seni hiçbir qapıya giritmesin “Allah seni hiçbir kapıya sokmasın /kapıdan girdirtmesin” (KK: AH)

Allah siye köpek efâli versin “Allah size köpek davranışı/ karakteri versin” (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 117)

Allah’ın topuna uğrayasın “Allah’ın topuna uğrayasın” (Felekoğlu 1967: 24)

Allah’ın xıçmı gazabına rastlasın “Allah’ın hışm-ı gazabına rast gelesin” (ITDA: 33)

Allah'tan bulasan “Allah’tan bulasın” (ITFHİ: 519)

Altun tutasan toprag olsın “Altın diye tuttuğun toprak olsun” (x) (Felekoğlu 1967: 24)

Altunıvız yez olsın “Altınınız bakır olsun” (ITFHİ: 519)

Aradan itesen “Aradan kaybolasın” (KK: VH)

Ard etegiv sene düşman olsın “Eteğinin arkası sana düşman olsun” (ITFHİ: 519)

Ardın ot olsın ögün şat “Arkan ateş, önün göl olsun” (ITFHİ: 519)

Arxav yere gelsin “Arkan/Sırtın yere gelsin”¹⁴(ITFHİ: 519)

Avıcıvda qaldırdığıv altun torpağ ossın “Avucunda kaldırdığın altın toprak olsun” (ITİ: 243)

Ax diyip qan qusasan “Ah deyip kan kusasın” (KK: BG)

Ax diyip qan tifiresen “Ah deyip kan tüküresin” (ITFHİ: 519)

Axır şer/Axırıv şer olaydı “Sonun şer/ Kötü olsun” (x) (ITFHİ: 519)

Axıratıya kör ene “Sonuna kör ana” (Çolakoğlu 2017: 117)

Axırıy şer olaydı “Sonun şer/ kötü olaydı” (Telafer ağ.) (ITİ: 243)

Ay siyana tummuş “Çamura batasın” (Çolakoğlu 2017: 117)

ꜥAzizivin qere leşi üzerine otırasan “Değerlinin cenazesi üzerine oturasın” (ITFHİ: 519)

ꜥAzizivin salasını eşidesen “Azizinin sâlâsını duyasın” (ITFHİ: 519)

Baba nenem yanında yatasan “Annen-babanın yanında yatasın” (ITFHİ: 519)

Barmağıv qırılsın “Parmağın kırılsın” (KK: MG)

Barmağıyda qil başı çıxsın “Parmağında kıl başı¹⁵ çıksın” (Telafer ağzı) (ITFHİ: 520)

Başa göt olasan seni “Ters düz olasın” (KK: BG)

Başı yastuğta gözü qapıda olasay “Başın yastıkta gözün kapıda olsun (hiç rahat olmayasın, rahat uyku gözüne girmesin)” (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 117)

Başıv qırılsın “Başın kırılsın/ yarılsın” (ITFHİ: 520)

Başıv yesin “Başını yesin/ ölesin” (ITFHİ: 520)

Başıva çamır düşsin/Başıva çamır “Başına çamur düşsün” (ITFHİ: 520)

Başıva dağ yağsın “Başına dağ yağsın” (ITİ: 245)

Başıva daş düşsün “Başına taş düşsün” (KK: Vİ)