T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ ÇAĞDAŞ TÜrk lehçeleri ve edebiyatlari anabiLİm dali irak türkmen tüRKÇESİnde kalip sözler noor ghazi elaiS

Umaram ağ baxtiy ola altun taxtıy ola “Umarım ak bahtın ve altın tahtın olsun” (Çolakoğlu 2017: 116)

Ömrüy uzun olsun “Ömrün uzun olsun” (x) (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 116)

Üstünnen asi yel geçmesin “Üstünden asi rüzgâr geçmesin” (KD- 1963: 41)

Üstüve xer bereket tökülsün “Üstüne hayır, bereket dökülsün” (ITFHİ: 517)

Üzü ağ olsun “Yüzü ak olsun” (x) (ITDA: 200)

Üzüv sıcağ eliv açuğ olsın “Yüzün sıcak elin açık/cömert olasın” (ITFHİ: 517)

Üzüve xer qapısı açılsın “Yüzüne hayır kapısı açılsın” (ITFHİ: 517)

Üzüy ağ olsun “Yüzün ak olsun” (x) (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 116)

Ya sıttar¹¹ “Allah’ım sen koru” (Neftçi 2003: 32)

Yeddi arxava rehmet “Yedi arkana (atalarına) rahmet olsun” (x) (ITFHİ: 517)

Yeddi oğlan babası olasay “Yedi oğlan babası olasın” (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 116)

Yeduğuy yuxxa olsun giyduğuy çuxa¹² olsun “Yediğin yufka, giydiğin yumuşak kumaş olsun” (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 116)

Yoluv açuğ olsın “Yolun açık olsun” (ITDA: 212)

Yüzün sıcağ elin açuğ olsun “Yüzün sıcak, elin açık olsun” (Felekoğlu 1966: 30)

Yukarıda sıralanan alkışlar/duaların yanısıra, Irak Türkmenlerinde kadınlara özgü alkışlardan/dualardan da söz edilebilir. Bunlara geçmeden önce kadınların kullandığı dili tanımlamak yanlış olmaz. Kadın dili, erkeklerin konuştuğu dilden farklı olarak kendilerine özgü bir konuşma tarzıdır ve dili oluşturan farklılıklardan biridir. Kadın dili, kadınların yapısal farklılıklarını ve toplumsal rollerini içinde barındırmaktadır (Dağabakan 2016: 41).
Kadınların kullandıkları dilin karakteristik özelliklerine değinecek olursak;

2. 
   Kadın dilinin duygusal olduğu görülmektedir.
   
3. 
   Kadın dilinin erkeklere nazaran sert konuşmalardan kaçınarak daha çok yumşak ifadelere başvurmaktalar.
   
4. 
   Sözdizimsel açıdan kadın dilinde seçicilik, kusursuzluk ve yumuşaklık gibi anlatımlar görünmektedir.
   
5. 
   Kadınların kullandıkları dilde ben ve biz zamirlerinin çokça kullanıldığı görülmöektedir (Dağabakan 2016: 43-44).
   

Irak Türkmen Kadınların “bir iş isteme/ dileme” sırasında, alışveriş zamanında bazı hayır duaları ağızlarından hiç eksik etmedikleri bilinmektedir. Bunlar şöyle sıralanabilirler:
Gözive hayran, başıva qurban “Gözüne hayran olun, başına kurban olun” (Neftçi 2003: 32)
Allah, sağ olasan “Allah, sağ olasın” (Neftçi 2003: 32)
Beğimsen “Beğimsin” (Neftçi 2003: 32)
Dünya durddıxça durasan “Dünya durdukça durasın” (Neftçi 2003: 32)
Paşamsan “Paşamsın” (Neftçi 2003: 32)
Qan ettim, kapıva düştim “Kan ettim, kapına düştüm” (Neftçi 2003: 32)
Bu tür duaların kadınlardan duyulması hiç şaşırtıcı değildir. Zira Paşayev’in Irak Türkmen Folkloru adlı eserinde verdiği bilgiler dikkatle incelendiğinde, eski çağlarda ölen nüfuslu kişi ile beraber, öldükleri mezara konanların daha çok cariyeler olduğu, bundan dolayı da bu tür duaların zamanla kadınlar arasında daha bir yaygınlık kazandığı söylenebilir (Saatçi 2020: 246).
Daha sonra isteği yerine gelen bir kadının şu dualarda bulunduğu da kaydedilmiştir:
Dırnağıva daş değmesin “Tırnağına taş değmesin” (Neftçi 2003: 32)
Tuttığ altun ossın “Tuttuğun altın olsun” (Neftçi 2003: 32)
Yeddi oğlan babası olasan “Yedi erkek çoçuğun olsun” (Neftçi 2003: 32)
Ömrivden doyasan “Ömründen doyasın” (Neftçi 2003: 32)