T arbi yad a pedagogik texnologiyalar

“Skarabey” texnologiyasi
“ Skarabey” interaktiv texnologiya bo‘lib, u talabalarda fikriy 
b og‘liqlik, mantiq, xotiranihg rivojlanishiga im koniyat yaratadi, 
qandaydir m uammoni hal qilishda o ‘z fikrini ochiq va erkin ifodalash 
mahoratini shakllantiradi. M azkur texnologiya talabalarga mustaqil 
ravishda bilim ning sifati va saviyasini xolis baholash, o ‘rganilayotgan
104

---

m avzu haqidagi tushuncha va tasavvurlarni aniqlash imkonini beradi. 
U ayni paytda turli g ‘oyalarni ifodalash ham da ular orasidagi 
bog‘liqlik!arni aniqiashga imkon yaratadi.
“Skarabey” texnologiyasi har tom onlam a b o ‘lib, undan o ‘quv 
m aterialining turli bosqichlarini o ‘rganishda foydalaniladi, masalan, 
boshida - o‘quv faoliyatini rag‘batlantirish sifatida “aqliy hujum 
q o ‘llani]sa”; m avzuni o ‘rganish jarayonida esa uning mohiyati, 
tuzilishi va m azm unini belgilash, ular orasidagi asosiy qismlar, 
tushunchalar, 
aloqalar 
xarakterini 
aniqlash; 
mavzuni 
yanada 
chuqurroq o ‘rganish, yangi jihatlarini k o ‘rsatish, shiningdek, o x ir id a -
olingan bilimlarni m ustahkam lash va yakunlash bilan tugallanadi.
“Skarabey” texnologiyasi talabalar tom onidan oson qabul qilina­
di, chunki u faoliyatning fikrlash, bilish xususiyatlari inobatga olingan 
holda ishlab chiqilgan. U talabalar tajribasidan foydalanishni ko‘zda 
tutadi, reflektiv kuzatishlarni am alga oshiradi, faol ijodiy izlash va 
fikriy tajriba o ‘tkazish im koniyatlariga ega.
M azkur texnologiyaning ayrim afzalliklari sifatida idrok qilishni 
yengillashtiruvchi 
chizm a 
shakllardan 
foydalanishni 
ko‘rsatish 
mumkin.
“Skarabey” alohida ishlarda, kichik guruhlarda ham da o ‘quv 
jam oalarida q o ‘llanishi mumkin.
T a ’limdan tashqari m azkur uslub tarbiyaviy xarakterdagi qator 
vazifalarni amalga oshirish imkonini beradi:
- o ‘zgalar fikriga hurmat;
-ja m o a bilan ishlash mahorati;
- faollik;
- xushm uom alalik;
- ishga ijodiy yondashish;
- imkoniyatlarini k o ‘rsatish ehtiyoji;
- o ‘z qobiliyati va im koniyatlarini tekshirishga yordam beradi;
- “m en”ligini ifodalashga imkon beradi;
- o ‘z faoliyati natijalariga m as'ullik va qiziqish uyg‘otadi.
Asosiy tushunchalari quyidagilar:
A ssotsiatsiya - m antiqiy bog‘liqlik b o ‘lib, sezgilar, tasavvurlar, 
idrok qilish, g ‘oyalar va boshqalar orasida hosil qilinuvchi mantiqiy 
aloqadir.
Zanjirlash (m uayyan tartib) - aham iyati, m uhimligi, mazmuni 
darajasiga qarab tartiblash.
105

---