Т а в с и я н о м а фарғона – 2020

Ғовак ҳосил қилувчи пашшалар – Agromyzidae.
Ғовак ҳосил қилувчи пашшалар(Агромизид)нинг табиатда 3000 дан ортиқ тури бўлиб,шундан 16 та тури ҳаммахўр ҳисобланади. 1999 йилда республикамизда биринчи марта рўйхатга олинган. Бу тур ғовакловчи пашша учун помидор, бодринг энг хушхўр ўсимлик ҳисобланади. Бу зараркунанда ўсимлик барги мезофили билан озиқланиб фотосинтез юзасини камайтиради, баъзи ҳолларда барглар қуриб қолади.


Ғовак ҳосил қилувчи пашшаниннг личинкачи ва имагоси
Агромизид пашшаларининг личинка ва етук зотлари ўсимликка зарар келтиради. Личинкалари барг тўқималари орасида силжиб, ўзига хос расмли ғовак-йўл ҳосил қилади. Оқибатда баргнинг фотосинтезда қатнашадиган сатҳи камаяди. Айниқса, ўсимлик ёш даврида ҳамда зараркунанданинг зичлиги катта бўлганда талофат катта бўлади. Қаттик шикастланган ўсимлик барглари оқариб қолиши ҳам мумкин. Етук ургочи зотлари махсус тухум қўйгичга эга бўлиб, у билан баргнинг устки тўқималарини аралайди ёки тешади. Бундай барглар тез сўлийди ва бу зараркунандалар билан зарарланган помидор, бодринг ва бошқа экинларни ҳосилдорлиги пасайиб, сифатсиз бўлиб қолади.
Ғовак ҳосил қилувчи пашшалар майда, 1-4 мм танага эга бўлиб, туси қорамтир-қўнғир, қанотлари тиниқ, кулранг ёки сариқ тусда.
Ҳаво ҳарорати 10⁰ дан пасайганда тўйинган личинкалар ерга тушиб 5-6 см чуқурликда ғумбакка айланади. Қулай шароит бўлиши билан пашшалар ташқарига учиб чиқиб, қўшимча озиқланади ва урчиб, тухум қўяди. Урғочи зот тухумларини қаттиқ тухум қўйгичи билан барг тўқималарига санчиб биттадан жойлаштиради. 3-4 кундан кейин очиб чиққан личинкалар тўқима орасида юриб, ғовак ясаб кетади. 5-6 кундан кейин тўйингач, барг сатҳига тешик очади ва узун нафас олгичини унга тираб ғумбакка айланади. Бошқа турлари барг юзида (ярми ўсимлик тўқимасида, ярми ташқарида) кўриниб турган сохта пупарийда ғумбакка айланади. Бир йилда диапаузасиз 10 тадан ортиқ авлод бериб ривожланади.
Кимёвий усул: Ғовак хосил қилувчи пашшаларнинг ёппасига учиш даврида Циракс, 20% эм.к. – 0,5л/га; Фенкилл, 20% эм.к.– 0,3 л/га, Вертимек эм.к. 0,2 - 0,4 л/га ва бошқа рухсат этилган препаратлар билан ишлов берилади.