Т а в с и я н о м а фарғона – 2020

Кузги тунлам (Agrotis segetum Den. et Schiff).
Бу зараркунанда очиқ майдонлардан фарқли равишда иссиқхоналарда йил давомида ривожланиб, калампир, помидор, бодринг, бақлажон ва бошқа экинларни зарарлайди. Ушбу тунлам экиннинг ёш ниҳоллик пайтида поя бандини илдиз бўғзидан кемириш натижасида қурийди. Бунинг натижасида ҳосилдорлик ва маҳсулот сифати пасайиб кетади. Айрим йиллари илдиз кемирувчи тунламлар зарари оқибатида ҳосилдорлик 20-25% га камаяди.
Кузги тунлам иссиқхоналарда органик ўғитлар билан тупроққа ишлов берилганда ёки тупроқни вақти-вақти билан алмаштирилганда пайдо бўлади.
Кузги тунлам капалаги қанотини ёзганда 4 см гача боради.Олдинги қаноти сарғиш-кулранг, орқа қаноти тўқ, томирли оқ тусда. Олдинги қанотида асосига яқин жойда понасимон қорамтир доғи бор, қанотининг марказида юмалоқ, ундан бироз юқорида буйраксимон доғлари бор. Тухумининг диаметри 0,65 мм, шакли ғумбаксимон бўлиб,— 20 та қобирғачалари бор. Катта ёшдаги қуртлари 5 етади, кўкиш- кулранг. Ғумбаги оч-қўнғир бўлиб, бўйи 1,5 — 2,0см га етади.
Кузги тунлам


Кузги тунлам 5 — 6 ёшли қуртлик фазасида тупроқнинг 5 — 15 см чуқурлигида қишлайди. Баҳорда суткалик ўртача ҳарорат 10°C дан ошганда, уларер юзасига чиқиб ғумбакка айланади. Капалакларнинг серпуштлиги қўшимча нектар билан озиқланишига ва қуртлик давридаги озиқланиш шароитига боғлиқ. Улар ўртача 500 — 600 та тухум қўяди.
Кураш чоралари. Агротехник кураш: Алмашлаб экиш, қатор ораларига ишлов бериш.
Биологик кураш: Сабзавотлардаги тунламларнинг тухумларига қарши хар гектар майдонга 1 г. трихограмма ва кичик ёшдаги қуртларига қарши кураш учун олтинкўзни 3-4 кунлик тухумини зараркунанда сонига қараб 1:10, 1:5 нисбатларда хамда катта ёшдаги қуртларига қарши браконни 1:10 ва 1:20 нисбатларда чиқариш.
Кимёвий усул: Агарда тунламларнинг миқдори кўп бўлса қуйидаги препаратлардан бирини қўллаш тавсия этилади: Аваунт 15% ли сус.к. 0,4-0,45 л/га; Циперфос 55% эм.к. -1,5л/га; Дельтафос 36% эм.к.-1,5 л/га; Политрин 35% эм.к.-1л/га; Децис 2,5% к.э.-0,7л/га, Моспилан 20% н.к. -0,3 л/га; Нурелл-Д 55% эм.к. -1,5л/га; Суми-альфа 20% эм.к.- 0,15 л/га ва бошқа рухсат этилган дорилар билан ишлов бериш тавсия этилади.