Suxbat savol javoblari

Huquqiy munosabatlar — huquq normalari bilan tartibga solinadigan ijtimoiy munosabatlar. Bunday munosabatlar ishtirokchilari tegishli yuridik huquq va majburiyatlarga ega boʻladilar. Masalan, ishga kirish bilan bogʻ-liq huquqiy munosabatda ishga qabul qilingan xodimda muayyan mehnat faoliyatini amalga oshirish majburiyati, korxona maʼmuriyatida esa tegishli ish haqi toʻlash majburiyati paydo boʻladi. Ayni paytda, ikkala tomon ham qonunda belgilangan qator huquqlardan foydalanadi. Huquqiy munosabatlar yuzaga kelishi uchun moddiy asoslar (tomonlarning xohish-istagi, manfaati) va yuridik asoslar (shu ijtimoiy munosabatni tartibga soladigan tegishli huquq normasinnng mavjudligi, tomonlarning huquq va muomala layoqatiga ega boʻlishligi, yuridik faktning mavjudligi) boʻlishi lozim.
Huquqiy munosabat tuzilishiga ko'ra qanday elementlarni o'z ichiga oladi va bu elementlarni misollar orqali tushuntiring?
Huquqiy munosabatlar bir nechta elementlarni o'z ichiga oladi. Xususan, quyidagilarni ta'kidlash odatiy holdir:

• 
  Tarkibi. Bunga tomonlarning huquqiy majburiyatlari va imkoniyatlari kiradi.
  
• 
  Ob'ekt. Ushbu toifaga o'zaro ta'sirning paydo bo'lishiga sabab bo'lgan nomoddiy va moddiy manfaatlar kiradi.
  
• 
  Mavzular. Bularga o'zaro aloqalar ishtirokchilari kiradi.
  
• 
  Huquqiy munosabatlarning tarkibi 4 ta zarur elementga ega: sub'ektlar, ob'ekt, huquq va burch.
  

Huquqiy munosabatlarda ishtirok etuvchilar, ya'ni sub'ektlar qanday layoqatlarga ega bo'lishlari talab etiladi va ularni ta'riflang?
Huquqiy munosabatlar sub'ektlari - bu sub'ektiv huquqlar va qonuniy majburiyatlarga ega bo'lgan huquqiy munosabatlarning ishtirokchilari; ular alohida shaxslar va tashkilotlardir. Har bir huquqiy munosabatlar kamida 2 sub'ektni o'z ichiga oladi. Huquq tegishli bo'lgan huquqiy munosabatlarning ishtirokchisi; va ma'lum bir majburiyat yuklatilgan shaxs majburiy sub'ektdir. Sub'ektlarning huquqiy munosabatlarda ishtirok etish darajasi ularning huquqiy va huquqiy layoqati bilan belgilanadi. Birgalikda muomala layoqati va huquq layoqati javobgarlik uchun javobgarlikni tashkil etadi. Huquqiy munosabatlarning ishtirokchilari bo'lishi mumkin bo'lgan huquq sub'ektlari doirasi huquqning turli sohalari normalari bilan belgilanadi. Masalan, xalqaro huquqiy munosabatlarda sub'ekt davlatdir; mehnatda - fuqarolar, chet el fuqarolari, ikki fuqarolikka ega shaxslar va fuqaroligi bo'lmagan shaxslar, tijorat va boshqa tuzilmalar va tashkilotlar; ma'muriy-huquqiy - davlat organlari, fuqarolar, ma'muriy vakolatlarga ega bo'lgan ayrim mansabdor shaxslar va boshqalar.
Huquqiy odat nima va bunga misollar keltiring?
Huquqiy odat Bu bizning jamiyatimizda takrorlangan xatti-harakatlar qoidalari va tamoyillari to'plamidir, chunki ular majburiyatlari bo'yicha umumiy vijdon tufayli bajarilishi kerak bo'lgan ko'rsatmalar deb hisoblanadi. Bu huquqiy tizimni tashkil etadigan oddiy qonunlardan farqli o'laroq, yozilmagan huquqdir.
Ushbu xulq-atvor qoidalari va tamoyillari og'zaki so'zlar orqali avloddan avlodga o'tib boradi. Rimliklar ularni chaqirdilar mores maiorum, bu "ajdodlarning urf-odatlari" degan ma'noni anglatadi. Qadimgi Rimda bu qoidalar ovoz bilan etkazilgan bo'lib, ruhoniylar tomonidan himoya qilingan va shuning uchun ulardan foydalanish yuqori sinfdagilarga taqiqlangan.
Yuridik pretsedent nima va u qaysi davlatlarning huquq manbai hisoblanadi?
Huquqiy pretsedent sud yoki maʼmuriy organning yozma yoxud ogʻzaki qarori boʻlib, bu qaror kelgusida barcha shunga oʻxshash ishlarni qoʻrib chiqish va hal qilish uchun asos boʻladigan namuna normadir. Huquqiy pretsedentning sud va maʼmuriy pre-sedent shakllari mavjud. Sud pretse-denti AQSH, Avstraliya, Buyuk Bri-taniya, Kanada va Yangi Zelandiya kabi umumiy huquq amalda boʻlgan davlatlarda huquqning manbai sifatida keng qoʻllanadi.
Normativ-huquqiy hujjat nima, u qanday qoidalarni o'z ichiga oladi?