Suxbat savol javoblari

Asosiy so’z va tayanch tushunchalar: Davlat shakli-siyosiy hokimiyatni uyush tirish elementlari, siyosiy rejim-davlat idora usuli, monarxiya unoncha) yakkahokimiyatchilik,dispotiya-cheklanmagan hokimiyat. Davlat funktsiyasi,davlat vazifalari, Davlat funktsiyalarini tasniflash asoslari (mezonlari) tashqi funktsiyalar,ichki funktsiyalar, doimiy va muvaqqat funktsiyalar, iqtisodiy, mudofaa funktsiyalari.

Parlament – (ingl.Gapirmoq) – qonun chiqaruvchi oliy vakolatli organ. O’zbekiston Respublikasi parlamenti – bu Oliy Majlisdir.

-Prezident – (lot. – oldinda turuvchi) – idora usuli respublika bo’lgan davlatlarda davlat boshlig’i. Shuningdek, jamoat va ilmiy muassasalar, tashkilotlar va shu kabilarda saylab qo’yiladigan rahbar, rais.

-Respublika – (lot. – umumiy ish) – davlatni idora qilish (boshqarish) shakli bo’lib, unda davlatni saylab qo’yilgan kishilar boshqaradi

-Unitar – (lot. Uniya – birlik) – yagona. Davlatning tuzilish shakli bo’lib, muayyan ma'muriy hududiy bo’linishga ega bo’ladi. Biroq bu mustaqil hududlar (tumanlar, viloyat, kontonlar) davlat suverenitetiga ega bo’lmaydi.

-Federatsiya – (lot. Ittifoq, birlashma) – davlatning tuzilish shakli bo’lib, uning asosi – ikki yoki bir necha mustaqil davlatning bitta ittifoq davlatga birlashishdir.

- Konfederatsiya – (lot. – uyushma) – shartnoma asosida qat'iy muayyan maqsadlar yo’lida birlashadi.

• 
  Syo’zerenitet – frants., bir davlatning ikkinchi davlatga (vasallik)ga nisbatan ustuvorlik huquqi.
  
• 
  Anarhiya – hokimiyatsizlik.
  
• 
  Despotizm – zolimlik, zulmkorlik.
  

Davlat boshqaruv shakli.
Davlat jamiyatining siyosiy, ho’jalik va madaniy hayotga rahbarlik qiluvchi davlat organlariga ega. Masalan; O’zbekistonda Oliy davlat hokimiyat organi Oliy Majlis, mahalliy davlat hokimiyat organlari, viloyatlar, tumanlar va shaharlarda hokimlar boshchilik qiladigan xalq deputatlari Kengashlaridir. Siyosiy ijro etuvchi organ- davlat boshlig’i va vazirlar mahkamasining raisi Prezident, mahalliy ijro etuvchi organ- viloyat, tuman va shahar hokimlaridan iborat. O’zbekiston huquqni muhofaza organlari mavjud. Bu organlarning chiqaorgan normativ va huquqiy hujjatlari jamiyatning barcha a'zolari uchun majburiydir.
Respublika boshqaruv shakli qanday turlarga bo'linadi, ularga ta'rif va misollar keltiring?
Hozirgi vaqtda jahondagi 190 davlatdan 140 dan ortig’i R. hisoblanadi. Boshqaruvning R. shakli quyidagi turlarga ajratiladi: 1) prezidentlik R.si (AQSH, Meksika va boshqalar), bunda prezident umumxalq saylovida saylanib, bir vaqtning o’zida davlat va ijro etuvchi hokimiyat boshlig’i hisoblanadi; 2) parlamentar respublika (Italiya, GFR, Vengriya va boshqalar), bunda parlament to’liq hokimiyatga ega bo’lib, uning oldida hukumat siyosiy javobgar hisoblanadi. Parlament prezidentni saylaydi. Bunda prezident faqat davlat boshlig’i bo’lib, ijro etuvchi hokimiyat boshligi hisoblanmaydi; 3) aralash tipdagi respublika (yarim prezidentlik; Fransiya, Portugaliya, Finlyandiya, Yevropadagi totalitar tuzumdan xalos bo’lgan yangi mamlakatlarning aksariyati), bunda prezidentlik respublikasi bilan parlamentar respublika xususiyatlari qo’shilib ketadi. Ya’ni prezident umumxalq saylovlarida saylanib, yuridik va real keng vakolatlarga ega bo’ladi.
Davlat organlari qanday turlarga bo'linadi va ular haqidagi tasavvuringizni ayting?
Faoliyatlarining hududiy miqyoslariga ko’ra davlat boshqaruv organlari yuqori, markaziy va mahalliy organlarga bo’linadi.