Sug’oriladigan yerlarning samaradorligini oshirishda tuproq eroziyasi va unga qarshi kurash chora-tadbirlari. Sug’oriladigan yerlarning samaradorligini oshirishda tuproq eroziyasi va unga qarshi kurash chora-tadbirlari

Masalan, qiyaligi 60 bo’lgan yer 0,7 l/sek me’yorda sug’orilsa, uch gal sug’orilganda 80 t/ga tuproq, 606 kg/ga gumus, 61 kg/ga umumiy azot, 105 kg/ga fosfor yuvilib ketgan. Egat tubi K-4 eritmasi bilan namlanganda esa 5- 12t/ga yaqin tuproq 40-100 kg/ga gumus 4-10 kg/ga umumiy azot, 5-15 ga/kg fosfor yuvilgan holos. Shunday qilib suv eroziyasiga qarshi kurashda polimer preparatlardan foydalanish o’zini oqlaydi.

• Masalan, qiyaligi 60 bo’lgan yer 0,7 l/sek me’yorda sug’orilsa, uch gal sug’orilganda 80 t/ga tuproq, 606 kg/ga gumus, 61 kg/ga umumiy azot, 105 kg/ga fosfor yuvilib ketgan. Egat tubi K-4 eritmasi bilan namlanganda esa 5- 12t/ga yaqin tuproq 40-100 kg/ga gumus 4-10 kg/ga umumiy azot, 5-15 ga/kg fosfor yuvilgan holos. Shunday qilib suv eroziyasiga qarshi kurashda polimer preparatlardan foydalanish o’zini oqlaydi.

Ko’mir - guminli o’g’itlar yerni shudgorlash vaqtida yoki birinchi oziqlantirishda mineral o’g’itlarga qo’shib solinadi. Gumin kislotasi ekinni dastlabki oziqlantirishda yoki chigit ekish bilan bir vaqtda solinadi. Ko’mir-guminli o’g’itlarni tashish, saqlash va yerga solish sarf harajatlari 20-25 ga/ so’mdan oshmaydi- paxta hosili 1,5-2.0 ts/ga ko’payganda shartli daromad gektariga 25-55 so’mni tashkil etadi.

• Ko’mir - guminli o’g’itlar yerni shudgorlash vaqtida yoki birinchi oziqlantirishda mineral o’g’itlarga qo’shib solinadi. Gumin kislotasi ekinni dastlabki oziqlantirishda yoki chigit ekish bilan bir vaqtda solinadi. Ko’mir-guminli o’g’itlarni tashish, saqlash va yerga solish sarf harajatlari 20-25 ga/ so’mdan oshmaydi- paxta hosili 1,5-2.0 ts/ga ko’payganda shartli daromad gektariga 25-55 so’mni tashkil etadi.

Jarliklar hosil bo’lishiga qarshi kurash.

• So’nggi yillarda paxtazorlarda g’o’zalar noto’g’ri sug’orilishi natijasida har xil jarliklar paydo bo’lishi kuzatilmoqda. Jarlik paydo bo’lishi xatarli ekologik ofatdir. Jarlikni sug’orishdan hosil buziladigan eroziyaga taqqoslasak, bu holda o’pirilish oqibatida yer dexqonchilikdan mutlaqo chiqib ketadi. Jarliklar oqava va zovur suvlarini noto’g’ri tashlash, tartibsiz oqizib yuborish natijasida sodir bo’ladi.
• Shunga ko’ra, bunday suvlarning oqishini tartibga solish usuli ishlab chiqilgan. Bu usulning mohiyati shundan iboratki, sug’oriladigan kartalar ohirida, mavjud jarlik yoki soy bo’ylab, ulardan 10-15 m oraliqda suv to’plash uchun to’siq, pastliklarga esa suv yig’ish quvurlari o’rnatiladi. Suv yig’ish uchun o’rnatilgan to’siqlarning asosiy vazifasi ularga yer yuzasidagi oqava suvlarni to’plash va quvurlar orqali soy, ariqlarga oqizib yuborishdan iborat.