«статистика» фанидан якуний назорат ишини бажариш тартиби

«СТАТИСТИКА» ФАНИДАН


ЯКУНИЙ НАЗОРАТ ИШИ
ЯКУНИЙ НАЗОРАТ ИШИНИ БАЖАРИШ ТАРТИБИ

1. 
   Якуний назорат ишнинг бошида вариант номерини кўрсатиш.
   
2. 
   Берилган масалани ечишдан олдин унинг шартларини келтириш.
   
3. 
   Масалаларни формулалар, кенгайтирилган ҳисоб-китоблар, қисқача тушунча ва изоҳлар асосида бажариш.
   
4. 
   Нисбий кўрсаткичларга тааллуқли ҳисоб-китобларни 0,001, фоизларда келтирилган кўрсаткичларни эса 0,1 аниқликда бажариш.
   
5. 
   Якуний назоратни тартиб билан тузатишларсиз бажариш.
   
6. 
   Якуний назоратнинг охирида фойдаланилган адабиётлар рўйхатини келтириш.
   

9-ВАРИАНТ
1-масала. Фермер хўжаликлари орасида олиб борилган 1 %ли танлама кузатиш (тасодий такрорланмайдиган усулда) натижасида қуйидаги маълумотлар олинган:

Фермер хўжаликлари №	1 нафар сигирдан бир кунда соғиб олинган сут, литр	Концентратлашган ем улуши, %
1	11,4	28
2	11,5	23
3	12,4	22
4	12,5	25
5	12,6	27
6	12,7	18
7	12,8	20
8	13,0	18
9	13,1	13
10	13,2	18
11	13,3	17
12	13,4	15
13	13,5	20
14	13,5	25
15	13,5	26
16	13,8	23
17	13,9	22
18	13,9	20
19	14,1	12
20	14,1	23
21	14,4	27
22	14,5	26
23	14,5	28
24	14,6	27
25	15,0	26

Жадвал маълумотлари асосида қуйидаги тартибда статистик таҳлилни амалга оширинг:
1. 1. 1 нафар сигирдан бир кунда соғиб олинган сут ҳажми бўйича тенг оралиқли 4 гуруҳга ажратинг ва тақсимот қаторларини графикда акс эттиринг.
2. 1 нафар сигирдан бир кунда соғиб олинган сут ҳажми бўйича ўртача арифметик миқдор, ўртача квадратик тафовут, дисперсия ва вариация коэффициентларини ҳисобланг. Хулосалар қилинг.
II.1. 0,954 эҳтимоллик даража билан 1 нафар сигирдан бир кунда соғиб олинган сут ҳажми чегараларини аниқланг.
2. 0,954 эҳтимоллик даража билан 1 нафар сигирдан бир кунда соғиб олинган сут ҳажми 14 литрдан ошадиган фермерлар салмоғи чегараларини аниқланг. Хулосалар қилинг.
III. 1. Аналитик гуруҳлаш усули ёрдамида концентратлашган ем улуши ва 1 сигирдан бир кунда соғиб олинган сут ҳажми ўртасидаги ўзаро боғлиқлик характерини аниқланг. Ҳисоб-китоб натижаларини жадвалда акс эттиринг. Хулосалар қилинг.
2. Концентратлашган ем улуши ва 1 сигирдан бир кунда соғиб олинган сут ҳажми ўртасидаги корреляцион боғлиқлик зичлигини ўлчанг ва унинг мазмунини тушунтириб беринг.
3. Концентратлашган ем улуши ва 1 сигирдан бир кунда соғиб олинган сут ҳажми ўртасидаги чизиқли боғланиш параметрларини ҳисобланг. Регрессия коэффициентининг мазмунини тушунтириб беринг.
4. Регрессиянинг эмпирик ва назарий чизиқларини графикда акс эттиринг.
2-масала. N ҳудуддаги кутубхоналар сони тўғрисида қуйидаги маълумотлар мавжуд:

Йиллар	Кутубхоналар сони
1983	1100
1984	1102
1985	1112
1986	1124
1987	1128
1988	1130
1989	1135
1990	1140
1991	1147
1992	1150
1993	1123
1994	1087
1995	1053
1996	1047
1997	1035

N ҳудуддаги кутубхоналар сони динамикасини қуйидаги тартибда таҳлил қилинг:
1. Динамик қатор турини аниқланг.
2. Динамика қаторининг таҳлилий кўрсаткичларини ҳисобланг: мутлоқ қўшимча ўсиш, ўсиш ва қўшимча ўсиш суръатлари (базис ва занжирсимон), 1% қўшимча ўсишнинг мутлоқ моҳияти. Ҳисоб-китоб натижаларини жадвалда келтиринг.
3. Динамика қатори бўйича қуйидаги ўртачаларни ҳисобланг: динамик қатор ўртчаси, ўртача йиллик ўсиш ва қўшимча ўсиш суръатлари.
4. Кутубхоналар сонининг умумий тенденциясини аниқлаш учун аналитик тексилашни амалга оширинг ва тегишли математик тенгламани танланг.
5. Динамик қаторнинг текисланган (назарий) қаторларини аниқланг ва уларни ҳақиқий маълумотлар билан биргаликда графикда акс эттиринг.
6. Аниқланган тенденция келажакда ҳам сақланиб қолади дея фараз қилиб кутубхоналар сонининг кейинги 5 йилдаги қийматини ҳисобланг. Хулосалар қилинг.
3-масала. Хўжаликларининг экин майдонларида этиштириладиган пахта ҳосилдорлиги тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган:

Хўжаликларининг экин майдонлари бўйича гуруҳланиш, га	Хўжаликлар сони
4 гача	30
5-7	50
8-10	400
11-15	800
16-30	1800
31-50	600
51-70	700
71-80	550
81-90	820
91-100	610
101-200	700
201 дан юқори	120

Жадвал маълумотлари асосида: 1) вариация кўрсаткичларини ҳисобланг; 2) мода, медиана кўрсаткичларини аниқланг ва хулосалар қилинг.
4-масала. Жадвал маълумотлари асосида ҳар бир белги бўйича ўртача миқдорни ҳисобланг. Формулаларни белгилар қайд этилган ҳарфлардан фойдаланиб ёзинг. Ўртача миқдорнинг қайси тури қўлланилганлигини кўрсатиб ўтинг.

Квартал	Ҳақиқатда ишлаб чиқарилган маҳсулот, минг сўм	Режа бажарилиши, %	1 сорт маҳсулот ҳажми, %	Ишчилар сони, киши	1 ишчи томонидан ишлаб чиқарилган маҳсулот ҳажми, минг сўм
Н	f	Р	У	t	b
I II III IV	820 830 815 840	100,4 98,3 100,5 101,2	53 54 52 53	1000 1020 1010 990	0,82 0,81 0,81 0,85

«СТАТИСТИКА» ФАНИДАН


ЯКУНИЙ НАЗОРАТ ИШИ
ЯКУНИЙ НАЗОРАТ ИШИНИ БАЖАРИШ ТАРТИБИ

1. 
   Якуний назорат ишнинг бошида вариант номерини кўрсатиш.
   
2. 
   Берилган масалани ечишдан олдин унинг шартларини келтириш.
   
3. 
   Масалаларни формулалар, кенгайтирилган ҳисоб-китоблар, қисқача тушунча ва изоҳлар асосида бажариш.
   
4. 
   Нисбий кўрсаткичларга тааллуқли ҳисоб-китобларни 0,001, фоизларда келтирилган кўрсаткичларни эса 0,1 аниқликда бажариш.
   
5. 
   Якуний назоратни тартиб билан тузатишларсиз бажариш.
   
6. 
   Якуний назоратнинг охирида фойдаланилган адабиётлар рўйхатини келтириш.
   

10-ВАРИАНТ
1-масала. Хусусийлаштирилган саноат корхоналари орасида олиб борилган 10 %ли танлама кузатиш (тасодий такрорланмайдиган усулда) натижасида қуйидаги маълумотлар олинган:

Корхоналар т/р	Асосий ишлаб чиқариш фондларининг қиймати (ўртача йиллик), млн. сўм.	Баланс фойда, млн. сўм.
1	12,8	18,0
2	7.8	12.0
3	4.3	11.9
4	0,8	0,9
5	4,1	5,5
6	8,6	14,6
7	4.3	4.8
8	5,5	5,5
9	4.3	4,8
10	9.1	10.9
11	5,2	9,7
12	4.9	7 2
13	12,7	21,6
14	6.9	7.6
15	5,2	9,7
16	7,3	11,2
17	2,9	4,2
18	4,5	4,9
19	5 3	9,6
20	1,4	3,2
21	7,6	8,6
22	3,6	4,6
23	4,4	6,7
24	6,9	8,4
25	4,6	6,8

Жадвал маълумотлари асосида қуйидаги тартибда статистик таҳлилни амалга оширинг:
I. 1. Корхоналарни фойда ҳажми бўйича тенг оралиқли 4 гуруҳга ажратинг ва тақсимот қаторларини графикда акс эттиринг.
2. Фойда ҳажми асосида гуруҳланган тақсимот қаторлари бўйича ўртача арифметик миқдор, ўртача квадратик тафовут, дисперсия ва вариация коэффициентларини ҳисобланг. Хулосалар қилинг.
II.1. 0,954 эҳтимоллик даража билан ўртача фойда ҳажмининг чегараларини аниқланг.
2. 0,954 эҳтимоллик даража билан ишлаб чиқарилган маҳсулотининг ҳажми 5,0 млн. сўмдан ошмайдиган корхоналар салмоғи чегараларини аниқланг. Хулосалар қилинг.
III. 1. Аналитик гуруҳлаш усули ёрдамида асосий фондлар ва фойда ҳажми ўртасидаги ўзаро боғлиқлик характерини аниқланг. Ҳисоб-китоб натижаларини жадвалда акс эттиринг. Хулосалар қилинг.
2. Асосий фондлар ва фойда ҳажми ўртасидаги корреляцион боғлиқлик зичлигини ўлчанг ва унинг мазмунини тушунтириб беринг.
3. Асосий фондлар ва фойда ҳажми ўртасидаги чизиқли боғланиш параметрларини ҳисобланг. Регрессия коэффициентининг мазмунини тушунтириб беринг.
4. Регрессиянинг эмпирик ва назарий чизиқларини графикда акс эттиринг.
2-масала. N ҳудуд саноат корхоналари томонидан ишлаб чиқарилган товарлар қийматининг таққослама баҳолардаги қиймати қуйидаги маълумотлар асосида тавсифланади:

Йиллар	Товарларнинг таққослама баҳолардаги қиймати, млрд. сўм.
1983	536
1984	549
1985	567
1986	590
1987	617
1988	625
1989	643
1990	670
1991	684
1992	696
1993	703
1994	725
1995	770
1996	787
1997	792

N ҳудудда ишлаб чиқарилган товарлар қийматининг динамикасини қуйидаги тартибда таҳлил қилинг:
1. Динамик қатор турини аниқланг.
2. Динамика қаторининг таҳлилий кўрсаткичларини ҳисобланг: мутлоқ қўшимча ўсиш, ўсиш ва қўшимча ўсиш суръатлари (базис ва занжирсимон), 1% қўшимча ўсишнинг мутлоқ моҳияти. Ҳисоб-китоб натижаларини жадвалда келтиринг.
3. Динамика қатори бўйича қуйидаги ўртачаларни ҳисобланг: динамик қатор ўртчаси, ўртача йиллик ўсиш ва қўшимча ўсиш суръатлари.
4. Товарнинг ишлаб чиқаришнинг умумий тенденциясини аниқлаш учун аналитик тексилашни амалга оширинг ва тегишли математик тенгламани танланг.
5. Динамик қаторнинг текисланган (назарий) қаторларини аниқланг ва уларни ҳақиқий маълумотлар билан биргаликда графикда акс эттиринг.
6. Аниқланган тенденция келажакда ҳам сақланиб қолади дея фараз қилиб ишлаб чиқарилаётган товарларнинг кейинги 5 йилдаги қийматини ҳисобланг. Хулосалар қилинг.
3-масала. Банк мижозларининг банкларга қўйган омонатлари ҳажми бўйича гуруҳланиши тўғрисида қуйидаги маълумотлар мавжуд:

Омонатлар ҳажми	400 гача	400-600	600-800	800-1000	1000 дан ортиқ
Мижозлар сони	101	78	98	102	112

Жадвал маълумотлари асосида: 1) вариация кўрсаткичларини ҳисобланг; 2) мода, медиана кўрсаткичларини аниқланг ва хулосалар қилинг.
4-масала. Жадвал маълумотлари асосида ҳар бир белги бўйича ўртача миқдорни ҳисобланг. Формулаларни белгилар қайд этилган ҳарфлардан фойдаланиб ёзинг. Ўртача миқдорнинг қайси тури қўлланилганлигини кўрсатиб ўтинг.

Фабрикалар	Маҳсулот ишлаб чиқариш бўйича режа топшириғи, минг сўм.	Режа бажарилиши, %	Стандарт маҳсулотлар, %	1 сорт маҳсулотлар, %	1 сўмлик маҳсулот ишлаб чиқариш харажатлари
	а	b	с	d	е
1	340	95	90	73	0,86
2	510	100	82	70	0,90
3	630	114	85,5	64	0,95