Спорт психологияси 1-маъруза спорт психологиясининг

2,3,4- маъруза
СПОРТ ПСИХОЛОГИЯСИНИНГ
ТАДҚИҚОТ УСУЛЛАРИ
Режа
1. Илмий тадқиқот усуллари тўғрисида умумий тушунчалар.
2. Спорт психологиясининг тадқиқот усуллари
3. Спортдаги психодиагностика усуллари.
4. Психик жараёнларни ўрганиш усуллари.
5. Психодиагностика тестлари.
6. Спортчи шахсининг психодиагностикаси.
7. Психик ҳолатларни диагностика қилиш усуллари
8.Психик ҳолат даражасини ўлчаш усуллари
9.Спорт жамоаларнинг психодиагностикаси


2.1. Илмий тадқиқот усуллари тўғрисида умумий
тушунчалар
Хар бир фаннинг предметини ташкил этилишида, бирор бир ҳолатлар ва ҳодисаларни тадқиқ этишдаги маълум бир йўлни қўллаш - “усул” деб аталади. Усулларнинг қўлланилиши ўрганилаётган ҳодисаларни тўғри тушуниш ва англаб етишга олиб бориши керак. Янада аниқроқ айтадиган бўлсак, усуллар воқеа-ҳодисаларнинг уларга хос хусусиятлари ва қонуниятлари билан айнан бир хилда инсон онгида акс этишига имкон беради.
Фанда қўлланиладиган усуллар табиатда ва ижтимоий ҳаётда амал қилаётган объектив қонуниятларга мувофиқ тарзда кўрилгандагина ҳақиқий билимларга эришиш мумкин.
Илмий тадқиқот усулларини яратишда биринчи галда қуйидаги қонунларга суяниш зарур:
а) бизни ўраб турган борлиқдаги барча нарса, воқеа-ҳодисалар ўзаро алоқадор ва шартлидир;
б) бизни ўраб турган борлиқдаги барча нарса, воқеа-ҳодисалар ҳамиша ривожланиш, ўзгариш жараёнида, шунинг учун тўғри усуллар ўрганилаётган воқеа-ҳодиса ва нарсаларни уларни турғун ва қотиб қолган деб билмасдан, балки ҳаракатда деб англаб, уларни ривожланиши давомида ўрганмоғи лозим.
Шуни ҳам таъкидлаш керакки, тадқиқотнинг илмий усуллари тараққиёт жараёнининг ўзини тўғри тушунишидан келиб чиқмоғи керак, яъни:
1. Тараққиёт жараёни фақат сон жиҳатидан эмас, балки сифат жиҳатидан ҳам ўзгаради.
2. Тараққиёт жараёнига қарама-қаршиликлар кураши манба бўлса-да, унинг ўзига ҳам ички қарама-қаршиликлар хосдир.
Шундай қилиб, фанда қўлланиладиган тадқиқот усуллари ўз таркибига кўра муайян воқеа-ҳодиса ва нарсани унинг ривожланишида ҳамда унинг бошқа воқеа-ҳодиса ва нарсалар билан бўладиган асосий алоқалари ва муносабатлари билан биргаликда ифодаланган холидагина ҳақиқий билимларни бера олиш мумкин.