Социология фанидан глоссарий Аномия

Квази гуруҳи – қисқа муддат мавжуд бўлади, кейин ёки тарқалиб кетади, ёки турғун (барқарор) социал гуруҳга айланади
Стратификация назарияси – ҳаётдаги хилма хилликни тушунтириш асоси.
Социал стратификация – жамиятдаги кишиларни вертикал ва горизонтал жиҳатдан муайян ижтимоий қатлам, табақа, страталарга бўлиниши.
Социал стратификация муаммоси – социологиянинг бош мавзуларидан биридир. У жамиятдаги социал тенгсизликни, социал қатламларнинг даромадлар даражаси ва турмуш тарзига кўра, имтиёзларнинг мавжудлиги ёки мавжуд эмаслигига кўра бўлинишини тавсифлайди.
Социал мақом –индивиднинг ижтимоий иерархияда эгаллаган, муайян ҳуқуқлар, мажбуриятлар ва яшаш услубларини келтириб чиқарадиган нисбий даражаси.
Социал тенгсизлик – стратификациянинг фундаментал назарий асоси цивилизациянинг ривожланиши саналади.
Социал фарқлар – социал омиллар: алоҳида индивид ёки социал гуруҳ бажарадиган меҳнат тақсимоти, турмуш шароити, жамиятдаги ўрни билан боғлиқ фарқлар назарда тутилади
Синф – Қадимги Римдан кириб келган сўзи ва уни солиққа тортиш мақсадида аҳолини маълум гуруҳларга бўлиш учун қўлланган. Энг юқори поғонада ассидийлар – бой римликлар, энг қуйи поғонада пролетарийлар туришган
Ёпиқ стратификация тизимлари – қулликка, касталар ва кланларга асосланган ижтимоий тузум.
Клан – ўта тармоқланган оилани ўзида ифодалайди ва ўхшаш жиҳатларга эгалик билан тавсифланади.
Қуллик – бир одамнинг бошқа одамларга эгалик қилишининг ажралмас белгиси ҳисобланади. Қуллар қадимги римликларда ҳам, қадимги африкаликларда ҳам бўлган.
Мажбурлаш – мазкур ресурсларга эга бўлган томонга муайян вазиятга янги чеклашларни жорий этиш имконини берувчи ресурслар.
Нуфуз (престиж) – даражаси муайян социал мақом билан мос келувчи жамиятдаги обрў, эътибор, ҳурмат билан ўлчаш. Нуфуз – қўл билан ушлаб бўлмайдиган, фақат назарда тутиладиган ҳодиса саналади.
Рағбатлантирувчи мотивлар – бир томонга вазиятга янги устунликлар бериш учун имконият яратувчи ресурслар.
Ҳокимият – айрим шахслар ва социал гуруҳларнинг ўз ҳукмини бошқаларга ўтказиш ва мавжуд ресурсларни мақсадга эришиш учун сафарбар қилиш қобилиятини намоён этиши.