Социология фанидан глоссарий Аномия

Даромад – соддалаштирилган кўринишда, одамлар олувчи пуллар миқдори сифатида тавсифланади.
Табақаланиш асоси – икки гуруҳларнинг ўзаро мос келмайдиган иқтисодий манфаатлари.
Социал мобиллик – индивид ёки гуруҳнинг ўз социал мавқеини вертикал жиҳатдан юқорига ёки пастга ўзгартириши, горизонтал жиҳатдан бошқа жой, соҳа, тармоққа, ўтиши тушунилади.
Социал ёпиқлилик – бошқа гуруҳлар ҳисобига маълум манбалар ва устунликлар кафолати ва ҳимоясига йўналтирилган мақомли гуруҳ ҳаракати саналади.
Социал муҳитни ўзгартириш – ҳаракатчан индивид ижтимоийлашаётган мақомга эга қатламнинг вакиллари ва ассоциациялари (социал гуруҳ, социал доиралар) билан алоқаларни йўлга қўйишга асосланади.
Горизонтал ҳаракатчанлик – шундай ҳаракатчанлик бўлиб, бунда индивид ўзининг социал мавқеи ёки касбини (унинг мавқеига мос келадиган) бошқасига ўзгартиради.
Вертикал ҳаракатчанлик – бир страта (табақа, синф, каста)дан иккинчисига ўтишни назарда тутади. Ҳаракатчанликнинг йўналишига кўра кўтарилувчи (социал кўтарилиш, юқорига йўналтирилган) ва пасаювчи (социал тушиш, қуйига йўналтирилган) ҳаракатчанлик турлари мавжуд. (масалан, лавозимга кўтарилиш - кўтарилувчи, ишдан бўшаш –пасаювчи).
Индивидуал ҳаракатчанлик – бунда ҳар бир индивид пастга, юқорига ёки горизонтал ҳаракатчанликни амалга оширади.
Гуруҳий ҳаракатчанлик – социал ўзгариш жамоавий шаклда амалга ошади. Масалан, ижтимоий инқилобдан кейин эски синф янгисига ўз ўрнини бўшатиб беради.
Ҳаракатчанлик ҳажми – маълум вақт оралиғида вертикал йўналишда социал пиллапоя бўйича ўз мақомларини ўзгартирган индивидлар сони тушунилади. Агар ҳажм мақомлари ўзгарган индивидлар миқдори билан ўлчанса, у абсолют (мутлақ), агар бу миқдор бутун аҳолига нисбатан олинадиган бўлса, нисбий ҳажм деб аталади ва фоизларда ўлчанади.
Ҳаракатчанлик кўлами – ўзининг аввалги мақомини пастга, юқорига ёки горизонтал бўйича бошқасига ўзгартирган кишилар миқдори.