butunlay inkor etish yo‘li bilan amalga oshirildi.
Islomning
tarbiyaviy salohiyatidan foydalanishga da’vat etgan turkistonlik
jadidlaming urinishlari ham rad etildi. Ruhoniylar va diniy
muassasalaiga tazyiq o ‘tkazish uzluksiz oshib bordi: ateistik
jamiyat qurish bilan bog‘liq xomxayol tobora qat’iylik
bilan
hayotiy voqelik sifatida taqdim etila boshlandi. Ammo tabiiyki,
bunday siyosat asrlar osha shakllangan musulmon jamiyati
hayotidan dinni tag-tomiri bilan uzib tashlashni ta’minlay olmadi.
Shunga qaramasdan ulamolaming mutlaq ko‘pchiligi jismonan
mahv etildi va musulmon diniy muassasalarining anchagina qismi
vayron etildi. Lekin bundan islom omili jamiyat hayotidan yo‘qo-
lib ketmadi, balki uning o ‘m i o‘zgardi, xolos — u nihoyatda
o ‘ziga xos shakl kasb eta boshladi.
Jumladan, dinning yashirin
faoliyat olib borishga o ‘tishi bunday siyosatning mahsuli bo‘ldiki,
natijada u hokimiyatga qarshi muxolif kuchga aylandi. 1980-
yillaming oxirlaridan boshlab, sobiq
Ittifoqning parchalanish
jarayoni batamom ravshan bo‘lgach, radikal kayfiyatdagi ba’zi
arboblar millatning m a’naviy rahnamoligiga oshkora da’vo qilib
chiqdilar. Masalan, 1990-yilda Tojikistondagi Islom uyg‘onish
partiyasi shu mamlakatdagi diniy boshqarma rahbariyati bilan
til biiiktirib, demokratiya niqobi ostida hokimiyat uchun kurashga
otlandi. Natijada, respublikada fuqarolar urushi boshlanib, o ‘n
minglab begunoh odamlaming qoni to ‘kildi,
bir millat ikki
qarama-qarshi qismga ajralib ketdi.
0 ‘zbekiston Respublikasida esa davlatning dinga nisbatan
oqilona ravishda ishlab chiqilgan va amalga oshirilgan siyosati
bois, qo‘shni davlatdagi singari fojialarga yo‘l qo‘yilmadi.
Milliy
va diniy totuvlik ta ’minlandi. Biz Ьафо etayotgan dunyoviy,
demokratik jamiyat, huquqiy davlatdagi davlat va din munosabat-
lari mustaqil 0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida ochiq-
oydin ifoda etilgan. Respublikamizda din davlatdan rasman aj-
ratilgan. Biroq dinning davlatdan ajratilganligi
uning jamiyat-
dan ajratilganligini bildirmaydi. Bas, shunday ekan, bu nozik va
murakkab masalada munosabatlaming o‘zaro hurmat va ishonch
asosida qurilishi yagona maqbul yo‘ldir. Davlatni idora qilish,
jamiyatni boshqarish — siyosiy rahbarlaming vazifasi. Diniy
rahbarlar esa kishilami islom qadriyatlari
asosida tarbiyalab,
233
jamiyat oldida turgan vazifalami amalga oshirishda, hayotiy
masalalami hal etishda hukumat rahbarlariga yordam berishlari,
davlat qonunlari va siyosatini hu rm at qilishlari lozim .
M am lakatim iz rahbari t a ’kidlaganidek, «D avlat d in d o r
fuqarolarning diniy e’tiqod va haq-huquqlarini qanchalik hurmat-
ehtirom qilsa, dindorlar ham davlat
qonunlari va siyosatini
shunchalik hurm at-ehtirom qilishlari shart»1. Shundagina
jamiyatning iqtisodiy, siyosiy va m a’naviy hayoti mutanosib ri-
vojlanadi.
Download
Do'stlaringiz bilan baham: