Sirdaryo viloyati kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi Boyovut tuman 2-son kasb-hunar maktabi 3531008 «Tikuvchi»

To‘qimachilik gazlamalarini ishlab chiqarish.
To‘qimachilik gazlamalarini ishlab chiqarishda va ayniqsa tayyor mahsulotlaridan foydalanishda ularga miqdori kichik bo‘lgan,lekin qayta-qayta takrorlanuvchi kuchlar ta'sir etadi.Natijada ,gazlamalar ko‘p davrli har-xil deformatsiyalarga uchraydi. Bu gazlamalarning tuzilishini o‘zgartiradi va ularning xususiyatlarini yomonlashtiradi. Takrorlangan deformatsiyalar natijasida gazlamalarning tuzilishi va xususiyatlarining asta-sekin bo‘ladigan o‘zgarishlari jarayoni charchash deb ataladi. Charchash natijasida gazlamalarda charchaganlik, ya'ni ularning xususi-yatlarining yomonlashishi yuz beradi.Gazlamalarning massasi esa aytarlidarajada o‘zgarmaydi. Qayta takrorlanuvchi deformatsiyadagi gazlamalar tuzilishi-ning o‘zgarishlari uch bosqichda o‘tadi.Birinchi bosqichda birqancha davriy cho‘zilishdan keyin g azlamalarning tuzilishi yaxshilanadi, iplar jipslashadi, mustahkamligi oshadi.Ikkinchi bosqichida gazlamalarning tuzilishi yaxshilangan tufayli u uzoq muddatda takrorlanuvchi deformatsiyalarga bardosh beradi.Uchinchi bosqichda esa gazlamada qoldiq deformatsiyalari yig‘ilishi natijasida uning tuzilishi yomonlashadi va qisqa vaqt ichida gazlama emiriladi.Gazlamalarning takrorlangan cho‘zilish paytida quyidagi ko‘p davrli mexanik xususiyatlari aniqlanadi. Gazlamadagi iplar siljishi bir tizimdagi iplarning boshqa tizimdagi iplar bilan chalishishi tandaning arqoq bo’yicha va arqoqning tanda bo’yicha natijasida yuzaga kеladi. Gazlamadagi iplarning o’zaro surilishiga tangеnsial qarshilik еtarli bo’lmaganligidan iplar siljishi yuzaga kеladi.U gazlamaning tarkibiy xossalari,ya'nikatta to’siqli rapport ishlatilishi (atlas matolar),pishiq qilib eshilmagan iplarning qo’llanishi,gazlama zichligining pasayishi,shuningdеk gazlamani ishlab chiqarishda uning tuzilishi va bеzak bеrilishidagi kamchiliklarning oqibati bo’lishi mumkin.
Gazlamalarning tolaviy tarkibi.
Jun gazlamalardan tikilgan bir va ikki navli buyumlarning ko‘rinadigan detallarida 5 ta arqoq ipigina siyrak joylar bo‘lishiga,har-xil arqoq polosa yoki buzilgan naqsh bo‘lishiga,3va undan ko‘p tanda iplar uzilgan joy l sm gacha bo‘lishiga,arqoq ipi o‘rilishgan,ochrangli gazlamalardan qilingan buyumlarda dog‘ bo‘lishiga yo‘l qo‘yilmaydi ;III navli buyumlarda bunday nuqsonlarning o‘lchamlari yoki sonicheklanadi. Masalan, 5 mm gacha dog‘ bo‘lishiga l joyda 3yoki undan oshiq tanda iplari uzilib, arqoq ipiga noto‘g‘rio‘rilishiga yoki arqoq iplari siyraklashgan joy bitta bo‘lishiga yo‘l qo‘yiladi.Istalgan tola tarkibli gazlamalardan tayyorlangan bir navli buyumlarda ikki qo‘shni tanda ipi bo‘lmasligiga yo‘l qo‘yilmaydi. Buyumlarning yashirin joylaridagi ba'zi to‘quvchilik nuqsonlari hisobga olinmaydi. Arqoq iplari siyrak polosalar, 3va undan ortiq tanda iplari uzilib, arqoq ipiga noto‘g‘ri o‘rilishgan joylar esa buyumlarning yashirin joylarida ham hisobga olinadi,chunki ular gazlamaning pishiqligiga ta'sir qiladi.To‘quvchilik buyumlarida teshiklar, sitilgan joylari bo‘lishiga yo‘l qo‘yilmaydi.

Sarja o‘rilishlari:a)sarjal/2b)sarja2/l.


Trikotaj to‘qimalarining tasnifidan kelib chiqqan holda hozirda kengtarqalgan va Respublikamizning«Qashteks»,«Chinoz to‘qimachi LTD», «Qobul-Farg‘ona KO», «Oqsaroy to‘qimachi LTD»kabi bir-qator qo‘shma korxonalarda ishlab chiqarilayotgan trikotaj to‘qimalari tuzilishi,tarkibi va xususiyatlariga to‘xtalamiz Elastiklik.Elastiklik trikotaj to‘qimalarga xos bo‘lib,unda elastik deformatsiya miqdori tushuniladi. Bu xususiyat foydali xususiyatlar qatoriga kiradi.Agar lastik to‘qimasini eniga tarang qilib cho‘zsa, keyin uni qo‘yib yuborilsa, u xolda lastiko‘ziningboshlang‘ichholigaqaytadi.Lastikelastikliginioshirish uchun halqa ipining uzunligini kamaytirish va ipning elastikligini oshirish kerak,shu bilan birga ishlatilayotgan ip yoki kalava ip birvaqtda birnechta bo‘lishih maqsadga muvofiqdir.

Trikotaj halqasining tuzilishi.

To‘qish-tikish usulida noto‘qima matolani olish shakli.