Сиёсатш унослик фанининг м етодологик жиҳатлари



Download 1,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/8
Sana10.03.2022
Hajmi1,03 Mb.
#488437
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Қирғизбоев М. Сиёсатшунослик-7-35 (1)

предметини
қуй и д агн ч а т аъ р и ф л аш мумкин: 
сиёсат ш унослик-
бу сиёсий субъектлар, сиёсий институтлар ва сиёсий онг кабилар 
тар ки б и н п таш к и л этган си ёси й ти зи м д а ам ал қ и л аётган ва рп- 
вож лан аётган д ав л а т б и л ан хам ж и ҳ атл и к д аги у ю ш ган ж ам ият 
ҳақи дагн фандир.
Сиёю тш унослнк ф анининг ж ам ият сиёсий ти зи м и тузилм ала­
ри ва ул ар н и н г ам ал қи ли ш и н и ў р ган и ш м ақ сад и д ан келиб чи- 
қи б қу й и д аги асосий 
вазифалари
ш аклланди:
-ж ам ият сиёсий ти зим и ни ш акллан иш ва ри вож лан иш ини нг 
ум ум ий ва ў зи га хос хусусиятларини яхлит ^олд а, ш унингдек, 
унинг таркибини таш кил этувчи сиёсий институтлар (сиёсий хоют- 
м ият, сиёсий парти ялар, сиёсий етакчи лик, сиёсий элита, сайлов 
ти зи м ларн ва х.к), сиёсий м ун осаб атлар ва ж араёнларнн тад қ и қ 
этиш;
-сиёсий т и зи м н и яхлит холда в а ун и н г асосий унсурларини 
ў згар ти р и б ва тў ғр и л аб б о р и ш га и м к о н и ятл ар яратувчи меха- 
ни зм ларн и яратиш ва уларшт таком иллаш тири ш ;
-сиёсий т и зи м н и р и во ж л ан ти р и ш д а п ай д о б ўлиш и мумкин 
бўлган нн қи роз вази ятлари сабаб ларини ани қлаш ва уларни му- 
воф иқлаш ти риш тавси ялари ни иш лаб чиқиш ;
-хаётда рўй б ер аётган сиёсий ж араён лар, у л ар н и н г пайдо 
бўлиш сабаблари, ж ам иятни рив ож лантири ш даги ролини турли 
д али ллар воситасида туш унтириш ;
13


-жамият сиёсий тизим ини барка pop ривож лан ти риш учун за- 
рур б ў лган ш ар т-ш ар о и тлар н и я р ати ш га д о и р н азар и й ва а м а ­
ли й тавси ялар иш лаб чициш.
Сиёсатш унослик ф ан и н и н г 
функциялари:
-дискриптив
ф ункц ия (сиёсий ход исалар ва ул ар н и н г харак- 
терли белгиларини ички ва таш ки алокаларини тулик тасвирлаш
учун мўлж алланган функцияси) асосан сиёсий ҳодисаларни таш ­
ки ва ички ал о қ ал ар и н и ва у л ар н и н г хар актер л и белги лари н и
хар том он лам а ва тўлик равиш да тасви рлаш м аксадндаги зару- 
риятдир. Бу ф ункцияни б аж ариш объектнин г холати би лан бел- 
гиланувчи, шунингдек сиёсийўзгариш ларҳақида аник ва ^ақиқий 
били м лар олиш га бўлган ж ам ият эҳ ти ёж лар и га, проф ессионал 
и ж рочи лар ва бош қ а ш ар о и тл ар м авж уд ли ги га б о ғл п қ р ави ш ­
д а ги т ал аб л ар асосид а во қели к ларн и кабул қ и ли ш н и англаш
ж араёнини бойитиш ва узгарти риш ни назард а тутади;
-сиёсатшунослик ф ани 
Сшхокпи функциясини
ҳам баж ариб, унда 
у ёки бу ижтимоий субъектнгшг сиёсий объектлар тўғрисндаги нуқ- 
таи назарндан ҳукм лар чиқариш ини кабул қилпш ёки кабул кил- 
маслик тўғрисидаги қар о р кабул қилиш ж араёни ам ал га ош ири- 
лади. Б ош кач а ай тган д а, сиёсий ҳод исалар олим лар том онидан 
ам ал килпш ш арт бўлггш ва илмий та^лилнинг таркибини таш кил 
этадиган қадриятли баҳолаш ларга учрайди. А лбатта, бунда “та- 
раф каш ли к’ка йул кўнштмайди, балки бу жараён англаш нинг ўзига 
хос йўли сиф атида намоён бўлиб, ҳодисаларни сиёсий ф актларга 
айлантирувчи субъектив ахакш ятга молик вокелпкларга ннсбат- 
лар бериш дан и б орат ^олда ам алга ош ирилади;
-сиёсатш унослик 
қиёслаш функциясини
б аж арад и . У н да тур- 
л и тенденциялар ва уларни ривож ланиш и, тасн иф лаш лар, кону- 
ни ятлар к аб и л ар га оид хулосалар ва б ахолаш ларн н ш акллан ти - 
риш дан олдин турли сиёсий ҳодисалар (ҳоким иятлар тизимлари, 
и д ора этиш реж имлари, сиёсий м адан ият ту р л ар и ва бош калар) 
ўзаро қиссланади;
-сиёсатш уносликнинг 
қайпю ўзгарт ириш функцияси
ҳам му­
хим аҳ ам и ятга молик ж араёндир. У ж ам ият эҳтиёж лари асосида 
ҳоки м и ят со ^аси н и н г а м ал и й ф ао ли яти га ки р и ти л ад и ган , д а в ­
лат бош қаруви даги “чиқим ва хар аж атл ар н и ” кам ай т и р ад и ган , 
эри ш адиган н атиж аларн и макса д лар га м увоф иқ кслиш ин и таъ- 
м инлайдиган билим ларни ш акллантириш ни назарда тутади. Ш у 
тарифа, сиёсий ф ан у ёки бу дараж ада ҳо к и м и ятсо^асида амгшнй
14


ўзгариш лар қилиш билан б оғли қ бўлиб, у турли сиёсий кучларни 
м ақсад лар сари х а т ти -ҳ ар ак атл ар и га таъ си р этиб ту ради;
-сиёсий ф ан 
баию рат қилиш функциясини
^ам баж аради. Унга 
мувоф иқ, м ақсад лар н и ам ал га ош ириш ни қўллаб-қувватлан дн- 
ган , ги п о тети к т ар зд а б ў лаж ак ў згар и ш л ар н и а н и к л а ш га ури- 
нувчи, ам а л га о ш и р и л ган хатти -^ а р а к а т л ар н и эъ ти роф этувчи 
б и л и м л ар н и иш лаб чиқи ш зар у р и яти асосида и сти қболд а рўй 
б ери ш и м ум ки н б ў лган о ^ и б а т л а р тўғри си д а тах м и н и й тасав ­
вурлар ш ак ллан ад и . М азк у р ф ункц ияни ам а л га ош ириш н ати - 
ж аси д а ҳо ки м и ят учун ин ти лаётган к у ч л ар н и н г д о лзар б хатти- 
^ а р а к а т л а ри н и т ў ғр и л аб ту ри ш и м к о н и н и берувчи сиёсатнинг 
кел аж ак даги д астлабк и қи ёф аси ш ак ллан ади ;
-сиёсатш унослик ф ан и н и н г 
иж тимоийлаштириш функцияси
^оким ият муноа»батларида иш тирок этади ган ки ш и ларн инг си­
ёсий онгин и ш акллан ти риш га қаратилган. Б у ф ункцияда сиёсий 
ф ан у ёки бу д ар аж ад а сиёсий ж ар аён л ар га т о р ти л ган индивид­
л арн и н г ҳаёти й ф аоли ятларин и кузата б ориб, уларн и н г ^оким и- 
ят соҳасида турли р о л л ар н и б аж ар и ш и д а, ўз м ан ф аатл ар и н и
ҳ и м о ял аш у ч у н сиёсий ҳо ки м и ятд ан ф о й д ал ан и ш им к ониятла- 
ри н и а н и қ л аш д а у л ар н и н г тасав в у р л ар и н и р ац и о н ал т ар зд а 
ш аклланиш и учун ш арт-ш ароитлар ярати б беради.7 Бу функщ !я 
и н ди видлар сиесий м адаш гятини ш акллан ти риш о м или сиф ати­
д а ҳ ам м уҳим а ҳ ам и я т касб этади.
С иёсатш унослик ф ан и н и н г ю қ о р и д а қай д эти лган м ақсад ва 
вази ф алари дан к ўри н и б тури б ди ки , ун и н г ж ам ият сиёсий т и зи ­
мини ўрганиш даги тадқи қ этиш , б аш орат қилиш ва ам алий роли 
бениҳоя каттадир.

Download 1,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish