Shohjahon normurodov

ESLATMA! Ushbu so‘zlar qo‘shtirnoq ichida kelsagina metonimiya bo‘ladi. Aks holda o‘z ma’nosida qo‘llanishi mumkin. M: “Rossiya”ga qanday borsam bo‘ladi. (bekat nazarda tutilgan). Rossiyaga qanday borsam bo‘ladi (bunda davlat nazarda tutilgan).
Metonimiyaga misollar:

1. 
   Samovarda osh yedik
   
2. 
   Navbatim sumka ko‘targan “jinsi”dan keyin
   
3. 
   Olimpiadada birinchilikni Buxoro olib ketdi
   
4. 
   Bu yerga termilib parishon dunyo, to‘g‘rilab oladi qo‘lda soatin
   
5. 
   Balki tush ko‘rganday qolarsiz hayron, eshitib Toshkentning sabr-u toqatin
   
6. 
   Toki g‘olib ekan muzaffar o‘lka, sha’niga sher aytmoq shoirga odat
   
7. 
   Mabodo “Besh bolali yigitcha” kelmadimi
   
8. 
   Navoiy vafotin eshitib butun Hirot yig‘ladi
   
9. 
   Sevgida yetim umrdan yarim qurigan ko‘ksida g‘arib belanchak. Abadiy firoqni hayhot do‘stlarim, abadiy visol deb bildi kelinchak.
   

SINEKDOXA – (yunoncha birga anglash) narsa yoki tushunchalar o‘rtasidagi butun- bo‘lak munosabati asosida birining nomini ikkinchisiga ko‘chirishdir.( butun orqali qismni, qism orqali butunni ifodalashdir)
MASALAN: 1) qism orqali butunni: Tirnoqqa zor (farzand ma’nosida) 2)butun orqali qismni: Besh qo‘l barobar emas (barmoq ma’nosida)
ESLATMA:Sinekdoxada butun- bo‘lak munosabatida ifodalanayotgan shaxs yoki narsaning ajralmas qismi nazarda tutiladi!
ESLATMA: Badiiy adabiyotdagi “egma qosh”, “oy yuz’, “qorako‘z”, “oq bilak”, “sarv qomat” kabi atamalar “yor”, “dildor” ma’nosida kelganda sinekdoxa asosida ma’no ko‘chish yuz beradi. MASALAN: Sajda aylar zohid ul mehrob aro,
Men qilurman sajda egma qoshima.
Qaro ko‘zim kelu mardumlig‘m endi fan qilg‘il,
Ko‘zim qarosida mardum kibi vatan qilg‘il.
SINEKDOXAGA MISOLLAR:
1.Yig‘ilishga mo‘ylovni chaqirib keling.
2. G‘ildirakni yurgizish uchun qarz oldim.
3. U cho‘loqqa achinish bilan qaradi.
4.Mahalla qaro ko‘zlari .
5. Eshitgan quloq nima deydi.
6. Bu yerdagi tuyoqlar soni nechta ekan?
7. Sher yuraklar jangda chekinmaydi.
8.Undan so‘ng sizning dastirxoningizni solib, qo‘lingizga suv berib, qizingizning choklarini tekislab, xizmatingizni qilib yotardim!
9. U kechadan berib tuz totmadi.
10.SHuncha yo‘ldan kelib bizni eshikka bir kirmasdan ketmassiz?

VAZIFADOSHLIK – narsaning bajaradigan vazifaviy o‘xshashlik jihatidan ma’no ko‘chishidir. MASALAN :
1. O‘q(yoy kamon) – O‘q (miltiq) – Otish vazifasi asosida
2. Chiroq – kerosin bilan yorituvchi yoro‘g‘lik asbobi.
Chiroq – elektr toki yordamida
MASALAN:

1. 
   Ko‘chalarni chiroqlar yop-yorug‘ qilib turibdi.
   
2. 
   Stolning oyog‘I pishiq materialdan tayyorlangan.
   
3. 
   Avtomobilning eshigini ochib do‘stini chiqarib oldi.
   

KINOYA