Shohjahon normurodov

YANGI PAYDO BO‘LGAN SO‘ZLAR
Fan,texnika va sanoatning rivojlanishi bilan tilimizdada yangi paydo bo‘lgan so‘zlardir.M:fleshka,sayt, virus, antivurus, xaker va h.
TARIXIY VA ARXAIK SO‘ZLAR
Tilimizning ma’lum davrida qo‘llanib, hozirgi kunda butunlay foydalanilmaydigan
so‘zlar tarixiy so‘zlar deyiladi; bunda so‘z o‘zi ifodalagan tushuncha bilan birgalikda eskiradi Masalan: hojib(eshik og‘asi), degrez (cho‘yandan qozon quyuvchi), yorg‘ichoq(donni maydalash va un qilish uchun ishlatilgan tosh asbob) mingboshi,ellikboshi, kanizak, omoch,dodhoh,xalfa, qozi, muhoraba, o‘lpon kabi. O‘z o‘rnini boshqa so‘zga bo‘shatib bergan so‘zlar arxaik so‘zlar deyiladi. Masalan: payg‘om (xabar), bog‘ot (bog‘lar,bog‘li joylar), gisu (soch) kabi.Arxik so‘zlarda so‘zning shakli eskiradi, lekin u ifodalagan tushuncha bugungi kunda saqlanadi va boshqa bugungi kundagi muqobili bilan almashadi.M: rayon – tuman, oblist – viloyat, ulus – xalq, komsomol – mahalla, handasa – geomitriya, riyoziyot – matematika, rasadxona – observatoriya kabi.
TERMINLAR. KASBIY TERMINLAR
Ma’lum bir fan yoki kasb-hunar doirasida aniq bir ma’noni ifodalash uchun qo‘llanadigan so‘zlar termin (atama) deyiladi. Terminlar qo‘llanilishiga ko‘ra ilmiy terminlar va kasbiy terminlarga bo‘linadi. Masalan: masshtab, litosfera, azimut – geografiyaga oid terminlar; mum, poshna, yelim – etikdo‘zlikka oid
terminlar.
Ilmiy termin (atama)lar ikki xil yo‘l bilan hosil qilinadi: a) umum xalq tilidagi so‘zlardan ma’noni maxsuslashtirish orqali: qo‘shish, ayirish, tekislik, ildiz kabi; b) boshqa tillardagi ilmiy terminlarni o‘zlashtirish orqali: fonetika, biznes, virus va h.k.
IQTISODIYOTGA OID TERMINLAR – tovar, narx , daromad, valyuta, qiymat
ANIQ FANLARGA OID TERMINLAR – qo‘shish, ayirish, tekislik, ildiz, uchburchak, ko‘pburchak
IJTIMOIY-GUMANITAR FANLARGA OID TERMINLAR – rabot, mesh, karvon, Sardoba, hikoya, qissa
QAVM-QARINDOSHLIK BILAN BOG‘LIQ SO‘ZLAR –aka-uka, ota-ona, amaki, tog‘a, amma, xola
INTERNETGA OID TERMINLAR – Telegram, Instagram , Twitter, Whatsapp, Odnoklassnik, Square