Shohjahon normurodov

1.METAFORA
2.METANOMIYA
3.SINEKDOXA
4. VAZIFADOSHLIK


METAFORA – (yunoncha – ko‘chirish) bir predmet yoki tushunchalar o‘rtasidagi o‘xshashlik asosida birining nomni boshqasiga ko‘chirishdir. MASALAN: Tandirning og‘zi birikmasidagi og‘iz so‘zining ma’nosi odam yoki hayvon og‘ziga tashqi o‘xshashligi asosida vujudga kelgan. Xuddi shunday Qozonning qulog‘I, Samaliyotning dumi, ko‘chaning boshi va h
ESLATMA: metaforaning hosil bo‘lish yo‘llari:
1.Sifat so‘z turkumi ko‘chma ma’noda qo‘llanganda; Shirin xayollar, O‘tkir hid, Achchiq xotira, Qattiq odam
2.Fe’l so‘z turkumi ko‘chma ma’noda qo‘llanganda:Gapni cho‘zma, Qarzni uzmoq, Mungli kuy yurakni tirnardi.
3.Insonlar kiyimining qismlari ko‘chma ma’noda qo‘llanganda: Daryo yoqasi, Tyanshan tog‘ etagi.
4.Insonlarga qo‘yiladigan quydagi ismlar metaforaga misol bo‘ladi: Yo‘lbars, Bo‘riboy, Qoplonbek, Burgutbek, Gulnora, Gulchehra, Feruza, Yoqutbiy, Asalxon, Oyxan, Arslon, Bobur, Gilosxon, Charos, Ozoda
METAFORAGA MISOLLAR:

1. 
   Manglayi tizishar zinapoyaning, panjara kuylaydi misoli chiltor, Terlab ketganini ko‘rsang oynaning
   
2. 
   Bahor sevinchi yana ko‘ngillarni qitiqlay boshladi
   
3. 
   Sen o‘tkir zehnli bola ekansanku
   
4. 
   Shamol kuchayib, olovning tili yana uzunlashlashdi
   
5. 
   Yoqimli hid dimoqni qitiqladi
   
6. 
   Biz kecha daryo etagiga bordik
   
7. 
   Fan cho‘qqilarini egallaymiz
   
8. 
   U bugun urush haqida sovuq xabar aytdi
   
9. 
   Egarning qoshi singan ekan ekan
   
10. 
    U ariqning labiga borib o‘tirdi
    

Metonimiya – (yunoncha: qayta nomlash) narsa yoki tushunchalar o‘rtasidagi muayyan aloqadorlik asosida birining nomi bilan ikkinchisini nomlashdir. Masalan, dasturxonga qarang jumlasidagi dasturxon so‘zi dasturxondagi noz-nematlarni nomlab kelmoqda. Metonimiya quyidagi usullar bilan yuzaga keladi:

1. 
   Narsaning nomi shu narsa ichidagi boshqa bir narsaga ko‘chiriladi: Auditoriya keldi – auditoriya ichidagi odamlarga nisbat berilmoqda.
   
2. 
   Son so‘z turkumi ko‘chma ma’noda qo‘llanganda metonimiya asosida bo‘ladi: 6 ga mindim. 20ga kirdim
   
3. 
   Muallifning nomi uning asariga ko‘chiriladi: Navoiyni o‘qidim. Bedilni o‘qir edim tunlari.
   
4. 
   Muassasa, tashkilot va buyumlarga qo‘yilgan shartli nomlar qo‘shtirnoq ichida yozilganda: “Oltin vodiy” poyezdi, “Zarafshon” komandasi, “Chorsu” mehmonxonasi, “Rossiya” bekati