якка ўқ типи
тарок типи
тузилиш куш ўқ типи
тизза фаолияти тури
о лдинги ўқ
айланувчи ўқ
кучни кучириб утиш усули
айланмайдиган ўқ
олдинги ўқ, асосан, катта юк машиналари ва автобусларда қўлланилади ва уткир кўприкнинг ягона тури хисобланади, лекин ўқнинг куш типи ҳам кенг қўлланилади. Оддий транспорт воситаларида, тизза билан ишлаш типи, қоидага кўра, олдинги ўқ учун қўлланилади. Охирги йилларда, тизза билан ишлаш типи хозирда автомобилнинг ҳам олдинги, ҳам орқа ўқлари учун қўлланилмокда.
Тузилиш ва вазифалари
Олдинги ўқ транспорт воситасининг 40% вазнини ушлаб тура олади, ва ҳаракатланишдв ер зарбига бардош бериш учун мулжалланган, ва рулда бошқарув тизимига тегишли турли бирикма тизимлари билан уйгунлашади. Ковургасимон тури эса қаттиқ ёки ўқ тип деб ҳам аталади, I ва О шакл кесимларига эга. Бурилиш цапфаси хар бир учда тиркама механизмнинг бармогини солиш орқали ўрнатилади. Пружина орқали ромга маҳкамланадиган ковургасимон тип эса айланадиган қисмлари йўқ, ва автомобил вазнини ушлаб туради. У кўзгалмас ўқ деб аталади (2-27-расм).
Махкамловчи бот
узак
Пулат штифт
Таянч игнасимон гилдираги
Шарнирсимон штифт
Олдинги ўқ
Итарувчи таянч
Игнасимон гилдирак
2-27-расм. Олдинги ўқ (кўзгалмас ўқ)
2-28-расм. Олдинги ўқ (етакловчи ўқ)
Ундан тащкари, нотекис сифати паст йўлларда олдинги ғилдираклар узатмасини қўлловчи (FWD 4x4) харбий ва махсус машиналар етакловчи ўқни қўллашади, баъзи машиналар эса одинги ўқни етакловчи ўқ сифатида қўллашади. (2-28-расм)
4. рулда бошқариш тизими
Схема
Транспорт воситаси канчалик катта бўлса, машиналар шунчалик кўп олдинги узатма (FF)ни қўллайди ва шина яссига айланади, дастак рул чамбараги тугинида куч каби ҳаракат бардошлилигига қаршиликлар ошади. Бундай холларда, рулни кучайтиришни камайтириш учун рул механизми муносабатини оширса бўлади. Бирок, бу хавфсизликка тахдид солади, чунки рул дастак бурилиши катталаштирилган бурчаги туфайли ишчи холатида бўлиши керак. Рулда бошқариш тизими ўзатадиган муносабатни ушлаб тура оладиган ва бундай холларда рул фаолиятини осонлиги ва тезлигини таъминлайдиган тизимдир.
Аввалги бўлимда куриб чиқилган қўлда бошқариш тизими эса, рулда бошқаришнинг қўл тизими деб ҳам аталади. Охирги пайтларда аёл хайдовчилар кўпайиши ва енгил хайдашга эхтиёж ошгани туфайли, рулда бошқарувни йигиш умумийлаштирилмокда. Рулда бошқариш тизимида кучайтиргич тизими бошқарув қутиси тизимида ўрнатилган, дастакни кучайтириш эса ҳаракатларни ошириш орқали камайтирилмокда. Двигател қуввати мой насосини ҳаракатга келтиради, ва мой босими тизимни ишчи холатига келтиради.
Дастакни куяайтириш тизими қуйидаги сифатларга эга:
① дастакни кучайтириш камайтирилиши мумкин. Шу билан, рул механизми муносабати эркин хал бўлиши мумкин.
② орқага куч қайтиши таъсири, йўлнинг нотекислиги таъсирини рулга бериш бартараф этилиши мумкин.
③ саёхат вақтида у тула хавфсизликни таъминлайди.
④ У олдинги ғилдираклар тебранувчи ҳаракатини пасайтиради.
Do'stlaringiz bilan baham: |