Ⅱ. Қўл билан бошқариш тизими
1. Схема
Қўл билан бошқариш тизими хайдовчи максадига кўра транспорт воситаси ҳаракати йўналишини ўзгартирувчи ва 3 тузилмадан иборат бўлган қурилма хисобланади.
2-1-расм. Қўл билан бошқариш тизими
Қўл билан бошқариш тизими
хайдовчи бевосита дастак ёрдамида бошқаради, ва амалдаги куч рул чамбараги, рул вали ва устўнга ўтади.
② Узатма тизими
Узатма тизими амалдаги кучни кучайтириш учун рул вали айланишини камайтирадиган, ва худи шу пайтда рул бошқаруви двигател тизими йўналишини ўзгартиоадиган ва уни илашма тизимига утказиб берадиган, транспорт воситаси рамасига маҳкамланган рул бошқаруви тизимидир.
③ Илашма тизими
тишли узатма ҳаракатини транспорт воситаси рул чамбараги тизимига ўзатади ва чап ва ўнг ғилдирак оптимал реляцион холатини сақлайди. У марказий дастак, тормозлаш илашмаси, шарнир датстаги ва рул тягасидан иборат, ва рул қурилмаси турига караб ўзгариб туради.
2. Рулда бошқарув назарияси
(1) Ички ва ташқи ғилдираклар бурилиши бурчаги
Транспорт воситаси бурилиш ҳаракатида бўлганда, хар бир ғилдирак хар томонга сирпаниши шарт эмас. Бундай сирпанишни бартараф этиш учун ички олдинги ғилдирак бурилиш бурчаги, 2-2 (а)-расмда кўрсатилганидек, олдинги ташқи ғилдиракникидан катта бўлмаслиги керак, бунда олдинги ғилдирак айланишининг кенгайган ўқи орқа ўқнинг кенгайган чизиғи билан тўқнаш кела олиши лозим, ва ҳамма ғилдираклар бир хил айланиш нўқтасида айланиши керак. Шўнга қарамасдан, оддий бўқилган ҳаракатда марказдан кочириш кучи вужудга келади. Шунинг учун, марказга интилма куч бўлмаса, автомобил ҳаракат вақтида сирпанади. Марказга интилма куч, 2-2-расмда кўрсатилганидек, вужудга келади.
Figure 2-2 положение машины в кривом положение
(2) Ackerman-Jantoud тури
Ҳаракат вақтида вужудга келадиган турли кинематик муносабатларга кўра, шкворен илашмаси кенгайган чизиғи ва кундаланг рул тягалари орқа кўприк уртасида тўқнаш келиши керак, кулачококли дастак ва рул тягаси билан уралган майдон трапециясимон куринишга айланиши керак. Бу нўқтаи-назар Акерман Рудолф томонидан кашф килинган эди ва Джонатан Чарлз томонидан ўзгартирилган, ва Aclcenman-Jantoud тури деб атала бошланди. Рулда бошқариш кўп тизимлари шу турдан фойдаланишади.
Бурилувчи n
Унгга бурилишда β’ унг гилдираги бурилиш бурчаги α’ чап гилдиракникидан катта
Кундаланг тяга
Кундаланг рул тягаси охири
Кундаланг рул тягаси охири
шарнир
Орқа бурчак
2-3-расм. Акерман-Джонатана рулда бошқарув принциплари
Рулда бошқариш принципи, 2-3-расмда кўрсатилганидек, транспорт воситаси чизиғли ҳаракатланувчи холатда бўлганда, шкворен ва рул тягаси учларини боглаб турган А ва В кенгайган чизиғлари орқа кўприк Р марказий нўқтасида куришади. Шунинг учун, рул дастаги буралганда, хар бир ғилдирак шпиндели маркази атрофида бошланадиган С ва D кенгайган чизиқлари О нўқтасида орқа ўқ марказий чизиғида тўқнаш келади. Шундай қилиб, барча ғилдираклар доимо концентрик айланаларда айланади.
Рисунок 2-4 Принцип рулевого управления
Принцип 2-4-расмда осон тасвирланган. В бирикмаси ўрнатилган бурчак бирикмаси билан ўрнатилганда, А бирикмаси бурчаги ўзгаради, В эса ўрнатилган холида колади.
А бирикмасига мос келадиган шарнир дастаги шпиндел ёрдамида кулачококка, ўнг бурчакка караганда, каттарок бурчак остида уланади. Шунинг учун, рул чамбараги бурилиш бурчаги катталашганда, шпиндел ташқи шарнири бурилиш бурчаги ички шпинделникидан кўра кичикрок бўлади, ва икки ғилдирак турли радиус билан концентрик айлана буйлаб бурилиши мумкин.
Do'stlaringiz bilan baham: |