Sharobiddin tojiboyev, nasibaxon naraliyeva

216

---

P L A Z M Q D IO F O R A L A R - R L A S M O D IO F O R O M U C O T A
B O ‘LIM I
Plazm odioforalar bo ‘limi quyidagicha umumiy tavsiflanadi.
1.Turli xo'jayinlarining hujayrasini ichida tekinxo‘rlik bilan 
hayot kechiradigan vegetativ tanasi ko'pyadroli protoplast.
2. Plazm odioforalarning rivojlanishida birlamchi, sporangiy 
hosil qiladigan plazm odiy va ikkilamchi yoki sporongiy yoki 
plazm odiy hosil qiladi.
3. Ayrim turlarida mitoz boTinish davrida yadrocha malum 
m uddatgacha saklanadi, xrom osom alari q o ‘shuv alomatiga o ‘xshash 
shaklini hosil qiladi.
4. Rivojlanishida unib zoosporalar hosil qiladigan (xakikiy 
shilim shiqlaridagiday) qalin po ‘st bilan o'ralgan tinim davrini 
o ‘taydigan spora hosil qiladi.
5. Plam odiaforalam ing barchasi oldingi qismida ikkita xivchini 
boTgan zoosporalarni hosil qiladi. Ular morfologiyasidan o ‘xshash 
b o ‘Isa ham turlicha uzunlikka ega: bittasi ikkinchisidan uzunrok.
2 -ild izd ag i hujayralari.
217

---

Bu bcrlim plazm odioforalar (Rlasm odiophoramycctes) sinfidan 
iborat xolos. Unga 30dan ortiq turlar.(l tartib, 1 oila) mansub b o iib
uJar gulli 
0
‘sim likiarning turli qism larida b o ‘rtm alar hosil qiladi. 
Ular orasida karam va boshqa butguldoshlar oilasining o ‘simlik- 
larida tarqalgan 
Plasmodiophora brassica
muhim vakil hisoblanadi.
Plasm odiophora brassica
karam o'sim ligini ildizida anchagmi 
katta shishma hosil qiladi uning rangi asta to ‘klashadi keyin shu joy 
chiriydi. S og'lom o ‘sim likda ildiz uning 1/30 qismim tashkil ldlsa 
zararlanish kuchayganda bu m ikdor 1/2 ga yaqinini tashkil etadi. 
T ekinxo‘r o ‘simlik hujayrasida gipertrofiya va giperflaziyani hosil 
qiladi. A yrim hujayralar plazm odiydan yuzaga keladigan sporalar 
bilan to ‘ladi. U endi chiriy boshlaydi. Keyingi yili ular birlamchi 
zoospora xolida unib karam ning ildiz to ‘kiga yopishadi keyinrok 
uni ichiga kiradi, ildiz shishmasi chiriy boshlaydi. Tekinxo‘m ing 
rivojlanishida gaplo - va diplo- m odiofora bilan zararlanishi 
tuprogdagi ph 5-6 da faol kechadi.