Sharobiddin tojiboyev, nasibaxon naraliyeva

T U P R O Q D A G I D E Y T E R O M IT S E T L A R
Tuproqning m uhim tarqibiy qismi b o ‘lib undagi mikroskop 
bilan k o ‘rsa boMadigan, undagi moddalarning almashinuvi muhim 
aham iyatga ega b o ‘lgan ju d a k o ‘p miqdordagi 
0
‘simliklar va 
xayvonlar hisoblanadi. Xech m ubolag‘asiz shuni aytish lozimki, 
tabiatda 
tuproq
hosil b o ‘lish jarayonlarini k o ‘p qismi undagi 
o ‘simliklar, suvo‘tlar, aktinom itsetlar va zam burug‘lam ing faoliya- 
tiga b o g ‘liq. 1 gr tuproqda bir necha mingdan 100 m inglabgacha 
zam burug‘lam ing sporalari bo'ladi. Tuproqdan topilganlarining 
hammasi 
ham 
xaqiqiy 
tuprog1 
zam bum g‘lari 
b o ‘lmaydi. 
Z am bum g‘lar tuproqdagi organik qoldiqni organik bo'lm aganlariga 
aylantiradi. Tuproqdagi za m b u ru g iar murakkab organik birikma- 
lam ing transform atsiyasini ta ’minlab, moddalarning tabiatda davra 
b o 'lib aylanishini taminlaydi. Bu bilan o ‘simliklam ing tuproqda 
o ‘sishi 
yaxshilanadi. 
Tuproqda 
tarqalgan 
zam burug‘Iaming 
k o ‘pchilik turlari deyterom itsetlar sinfiga mansub hisoblanadi. Bu 
zamburagMami laboratoriya sharoitida suniy ozuqa m uxitida o ‘stirib 
oson 
ajratib 
olsa bo'ladi. 
Shu tufayli tuproqda tarqalgan 
zam burug'lar 
orasida 
boshqalaridan 
deyterom itsetlar 
ulam i 
geografiya jihatdan tarqalishi yaxshi o'rganiladi. H ar bir tuproqda 
iqlim iy m intaqalarga xos bo'lg an zamburug' turlari bilan birga
213

---

u m u m i y i a r i h a m m a v j u d . U l a r f a q a t t u r j i h a t i d a n g i n a e m a s . m i q d o r i
b o ' y i c h a h a m f a r q l a n a d i . T u p r o q d a g i o ' s i n i l i k l a r q o p l a m i , l i n i n g
ta r k i b i h a m z a m b u r u g M a r n i n g t a r q a l i s h i g a v a b o s h q a b i r q a t o r
b i o k i m y o v i y j a r a y o n l a r g a t a s i r q i l a d i . T u p r o q h o s i l b o M i s h i n i n g
tu r l i b o s q i c h l a n d a h a m s h u n g a x o s v a
mos 
b o s h q a l a r i d a n m i q d o r i
b o ‘y i e h a h a r a o r t i q b o M a d i g a n z a m b u r u g M a r m a l u m l i g i a n i q l a n g a n .