Шахс ва жамият ўқитувчи учун услубий қўлланма

Баҳс-мунозарада иштирок этиш. Кўпинча машғулотларда фақат бир неча кишигина ўқув жараёнида фаол қатнашади, қолганлар эса ўзини четга тортиб туради. Баҳс иштирокчилари доираси энг фаол ўқувчилар билан чекланиб қолиши мақсадга мувофиқ эмас. Айнан мана шу сабабли баҳс-мунозарани кичик гуруҳларда ўтказиш тавсия этилади. Педагог бир гуруҳдан бошқа гуруҳга ўтиб, уларнинг ишини бошқариб бориши, муҳокама мавзусига оид қўшимча саволлар билан ёрдам бериши, ишчанлик муҳитини сақлаб туриши лозим. Фаолиятнинг самарали бўлиши учун ўқувчиларга 3 минутдан 10 минутгача бўлган қандайдир аниқ муддат давомида ўқитувчининг аралашувисиз саволларни муҳокама қилиш имконини бериш керак. Бироқ ўқувчилар мавзудан ташқари суҳбатларга берилаётган бўлсалар, ўқитувчи аралашиши зарур. Ҳатто жонли баҳс кетаётган бўлса ҳам, хулқ-атворни бошқариб турувчи интизом ҳақида унутмаслик лозим. Гуруҳларда мустақил ишлаш фикрларнинг эркин бўлишини назарда тутади, лекин фақат салбий танқид ва нигилизм (ҳамма нарсани инкор этиш) – бу эркинлик эмас.
Рефлексия (лот. reflexio – ортга мурожаат, ортга қайтиш) – ўқувчиларнинг дарс тўғрисидаги тасаввурларини ўрганиш шакли. Ҳар бир машғулот якунида ўқувчиларга алоҳида варақда бир-иккита фикр ёзишни таклиф қилиш мумкин:
- бугун мен қандай янги нарсани ўргандим...;
- мени ҳайрон қолдирган нарса шу бўлдики, ...;
- менда шундай саволлар туғилди:... (бу саволларни кейинги машғулотда доскага, ватман қоғозига ёзиш мумкин).
Шунга ўхшаш ишнинг бошқа тури: педагог дарс тугашида ўқувчиларнинг эътиборини асосий ғояларга қаратади (Концепцияга қаранг), масалан, уларни ўқиб беради ва ҳар бир ўқувчидан бу муаммоларни у қандай тушуниши тўғрисида иш дафтарида бир неча қатор фикр ёзишни сўрайди.


АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ МАВЗУЛАРИ БЎЙИЧА ТАВСИЯЛАР
Мавзулар бўйича тавсиялар асосан ўқитувчиларга камроқ таниш бўлган халқаро инсонпарварлик ҳуқуқи (ХИҲ)га доир масалаларга тегишлидир. Саволларга оид тушунтиришлар жамиятшуносликнинг назарий курси ҳамда халқаро ҳуқуқнинг моҳияти, асосий қоидалари ва унинг меъёрларига амал қилишнинг ўзига хос масалалари юзасидан бўлади.