Шахарлар ва кишлоклар гео-узб

Farg`ona mintaqsi aholisining xududiy tarkibidagi o`zgarishlar 

 

O`zbekistonda  eng  so`nggi  o`tkazilgan  aholi  ruyxati  (1989  yil) 

ma`lumotlariga ko`ra, respublika aholisi 19810,0 ming kishini tashkil etgan bo`lsa, 

2007  yilda  esa  bu  ko`rsatkich  26663,8  ming  kishiga  etdi.  Bu  davr  oralig`ida 

respublikamiz  aholisi  6853,8  ming  kishiga  ko`paydi  va  bu  holat  respublika 

aholisining 1989-2007 yillar orasida o`sish ko`rsatkichining 134 % bo`lishiga olib 

keldi.  

 

Respublikada  o`zining  katta  demografik  salohiyatiga  ega  aholi  zichligi  eng 

yuqori  bo`lgan  Farg`ona  iqtisodiy  rayonida  ham  mustaqillik  yillarida  aholi  o`sish 

darajasi  turlicha  kechdi.  Mintaqa  aholisi,  so`ngi  aholi  ruyxatga  so`nggi  aholi 

ruyxatga  ko`ra,  5333,8  ming  kishidan  2007  yilda  7464,6  ming  kishiga  ortdi  yoki 

18  yil  mobaynida  2130,8  ming  kishi  (139,9  foiz)  ga  o`sgan.  Iqtisodiy  rayon 

doirasida  aholi  o`sishi  Namangan  viloyatida  Andijon  va  Farg`ona  viloyatlarida 

nisbatan  yuqori  bo`ldi.  Namangan  viloyati  aholisi  qo`rilayotgan  davr  mobaynida 

663,7 ming kishiga ko`payib, o`rtacha o`sish ko`rsatkichi 145,1 foizga teng bo`ldi. 

Ushbu hol Andijonda 139,9 foiz, farg`ona viloyatida 136,3 foizni tashkil qildi.  

 

Bugungi  kunda  mintaqada  40  ta  tuman  (Andijjonda  14  ta,  Namanganda  11 

ta,  Farg`onada  15  ta)  mavjud.  Tumanlar  doirasida  pastroq  o`sish  ko`rsatkichlari 

Farg`ona  viloyati  tumanlariga  to`g`ri  keladi.  Masalan,  Beshariq  tumani  108,3%, 

Farg`ona  tumani  112,2%  ga  bo`lgan  holda,  Andijon  viloyatining  Uchqo`rg`on 

tumani  141,0  %  natijani  ko`rsatdi.  Binobarin,  aytish  mumkinki,  1989-2007  yillar 

oralig`ida  Andijon  va  Namangan  viloyati  tumanlari  nisbatan  yuqori  o`sish 

ko`rsatkichini qayd etgan.  

 

Mintaqa  viloyatlaridan  Farg`ona  viloyatida  4  ta  viloyatga  bo`ysinuvchi 

shaharlar, ya`ni Marg`ilon, Farg`ona, Qo`kon va Quvasoy shaharlari, shuningdek, 

Andijon shahri hamda Namangan shaharlarini alohida aytib o`tish lozim.  

 

Ushbu  shaharlar  aholisi  yuz  mingdan  oshgan  shaharlar  sirasiga  kiritiladi. 

(Qo`vasoy  shahri  bundan  mustasno).  Keltirilgan  shaharlar  orasida  Namangan 

bugungi  kunda  mintaqadagi  aholisi  eng  ko`p  bo`lgan  shahardir.  Uning  aholisi  18 

yilda  114,4  ming  kishiga  etdi.  Hozirda  Namangan  shahri  ushbu  ko`rsatkish  bilan 

mintaqada  eng  yuqori  o`rinni  egallagan  holda,  respublikada  esa  uning  bu 

ko`rsatkichi Toshkent shahridan so`ng ikkinchi o`rinni tashkil qiladi.  

---

 

Aholi sonining o`sib borishi bilan unga mos ravishda aholi zichligi ham ortib 

boraveradi. Farg`ona iqtisodiy rayonining maydoni 18,4 ming km kv. (O`zbekiston 

xududining  4,1  foizi)  bo`lib,  1989  yilda  iqtisodiy  rayon  aholisining  o`rtacha 

zichligi  1  km  kv.  maydonga  289  kishini  tashkil  etgan,  (shundan,  Andijon 

viloyatida 409 kishi, Farg`onada 315 kishi, Namangan viloyatida 198 kishi) o`sha 

davr  uchun  ham  respublikada  eng  zich  mintaqa  edi.  Aholi  sonining  oshib  borishi 

va  hududning  kichikligi  bois,  2007  yilga  kelib  Farg`ona  mintaqasi  aholisining 

o`rtacha  zichligi  1  km  kv.  maydonga  405,6  kishiga  etdi.  Bu  esa  mintaqa 

aholisining  1989  yilga  nisbatan  116,6  ming  kishiga  ortganini,  aniqroq  aytadigan 

bo`lsak,  14  foizga  ko`payganidan  darak  beradi.  Natijada  Andijon  viloyatida  aholi 

zichligi 573 kishini, Namangan viloyatida 288 kishini va Farg`ona viloyatida 429 

kishiga etdi.  2007  yilda  respublikamiz  aholisi  26663,8  ming  kishiga  etgan bo`lsa, 

iqtisodiy rayon aholisi 7464,6 ming kishiga yoki mamlakat aholisining 28 foiziga 

teng bo`ldi.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

         jadval