Sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov kommunal gigiena

VODOPROVODLAR SUVINI ZARARSIZLANTIRISH (DEZINFEKCIYA QILISH)
Aholini markazlashgan suv bilan ta’minlayotgan vaqtda uning inson sog’lig’iga ziyon etkazmasligiga, yuqumli kasalliklarni keltirib chiqarmasligiga ahamiyat berish kerak.Hozirgi suv tozalash inshootlari 99% gacha baktyeriyalarni ushlab qolish imkoniga ega. Ammo suvni 100% baktyeriyalardan ozod qilib bo’lmaydi. Suvni mikroblardan ozod qilish uchun tarkibida faol xlor saqlovchi xlorli ohaktosh, gipoxlorid, xloramin va xlor ikki oksiddan foydalaniladi.
XLORNING TA’SIR MEXANIZMI
Xlor baktyeriyalar faoliyatini ishdan chiqaradi va qiradi, fyermentlar harakatini susaytiradi. U ichak tayoqchalari faolligini pasaytiradi, ammo uning nukleoid tarkibini o’zgartirmaydi.
Ichak tayoqchasining holati elektron mikroskop yordamida aniqlanadi. Suvni xlorlash birinchi marta 1910 yilda Rossiyada amalga oshirilgan. 1911 yilda Rostov-Donda, 1912 yilda esa Petyerburgda markaziy vodoprovod stanciyasi suvi xlorlangan. Suvni

12. 
    rasm. 1 soatda 3 kg gacha xlor sarflaydigan qurilma.
    

1 - plagformaga o’rnatilgan tarozi; 2 — ballon o’rnatilgan ustun; 3 — iflos tutgich; 4 — Lonii-10S xlorator uskunasi; 5 — elektr qurilma.

<4

13. 
    rasm. Suvni xlorli ohak bilan zararsizlantiruvchi qurilma.
    

I—II — koatulyant eritiladigan va tindiriladigan baklar; III — ishchi eritma tayyorlanadigan idish; IV — eritmani bir maromda oqishini ta’minlaydigan dozator.
xlorlash aholi sog’lig’ini saqlashda katta ahamiyatga ega ekanligi aniqlangandan so’ng boshqa joylarda ham suv xlorlana boshlangan.
Hozirgi vaqtda aholiga tarqatilayotgan suv xoh ochiq suv havzasi suvi bo’lsin, xoh yer osti suvi bo’lsin albatta xlorlash zarur.