Ш. Шоабдураҳмонов, М. Асқарова, А. ҲОжиев, И. Расулов, X. Дониёров

т

6. 
   §. Кўп маънолилик ҳодисаси лексикада жуда тарақк-нй этган. Сўзлариинг жуда кўп қисми кўп маъиолидир. Фразеоло- гияда ундай эмас. Фразеологизмларнинг асосий қисми бир маъноли. Лекин икки ва ундан ортйқ маънога эгалик фразео- логизмларда ҳам учрайди. Масалан: Эскини ямагунча эсинг кетади деб бекорга айтишмаган ахир, (Ш. Ғу-ломов.) Мана, ҳатто Кимсан ҳам уч кундан бери нормани ошириб беряпти. Прораби мақтаб эси кетди. (Ас. М.) Бу кунларда жангчи гоҳ ўзига келиб, гоҳ беҳуш бўлиб ётди. (Ас. М.) Айб менда,— деди Жўра дангал.— Ана энди ўзингга келдинг. (Н. С.) Иишинг кў- зини биладиган кишининг цўлига тушган машина ёмон ишла- иш мумкин эмас. («Қизил Ўзбекистон».) Қўлга тишгансиз... Хафа бўлманг, жоним! (0.) Низомиддинов каравотга ёнбош- лаб папирос чекаркан, гўё ўғирлик устида цўлга тушган ки- ишдек довдираб, Бўтабойга қараб ясама илжайди. (С. Аҳм.)
   

ФРАЗЕОЛОГИЗМЛАРНИНГ ШАКЛ ВА МАЪНО МУНОСАБАТИГА КУРА ТИПЛАРИ

6. 
   §. Худди лексикада бўлгани каби, фразеолоғняда ҳам омӧнимия, синонимия, антонимия каби ҳодисалар бор.
   

омонимия

6. 
   §. Бир хил компонент (сўз)лардан тузилган фразеоло* гизмлар ўзаро боғланмаган (тамоман бошқа-бошқа) маъно ифодалашн мумкин. Бу ҳодиса фразеологик омонимиядир. Ма« салан: Элмурод унинг гапини жиддий, лекин оғирсиниб тинг* лади. Кейин чуғурлашиб уйни бошига кўтарган болаларга қайрилди. (П. Т.) ...кун пешиндан ощанда, чўл чангини бошига кўтариб, қандайдир мотоцикл чиқиб қолди, (Ш. Ғуломов.) Сиз халқимизнинг бахт-саодати учун курашдингиз. Халқимиз сизнц ҳурматлаб, олқишлар билан бошига кўтаради. (Ойдин.) Асли мени хўжайин ўргатди. Илгари бир қатра оғзимга олмас эдим. (0.) Комиссия ҳайрон бўлиб қолди, аммо ҳеч ким мени қай~ тарииши: оғзига олмас эди. (А. 1{.)
   

Фразеологизмлар сўзлардан таркиб топиши туфайли тилда фразеологизм-омонимлар жуда кам миқдорни ташкил этади,
синонимия

6.