Ш. Шоабдураҳмонов, М. Асқарова, А. ҲОжиев, И. Расулов, X. Дониёров

ЖАРГОН ВА АРГОЯАР

44. 
    §. Маҳаллий территориал диалектларнинг сўзлари (ше- ва сўзлар.и) диалектнзмлар саналса, «синфий диалектнинг сўз- лари» жаргонлар дейилади. Жаргонлар синфнй айирмалнкни кўрсатиб берадиган, юқори табақа вакилларн учун тушунарлн бўлган сўз ва иборалардир.
    

Жаргонлар ўзбек тилииинг ўз сўзларндан, баъзан бошқа тиллардаи (араб ва тожнк тилларидаи) олиииб қўллаиган сўз- лардир.
Октябрь революциясига қадар ўзбек тилида айрим жаргон- лар мавжуд бўлган. Эксплуататорлар ўзларинн меҳнаткашлар- дан юқори тутиш ва ўз ' мақсадларини улардан яшириш учун жаргокларни қўллаганлар. Мнсоллар: Муллорўзи. Бизга зиёфат малщз эмае. Неъяати жаншиты келтир. (Ҳ. Ҳ. Ниёзий.) Малҳуз эмас — мулоҳаза қилинган эмас, ўйлаган эмасмиз; неъмати жаннат — ёр, маҳбуба (бу ўринда Ӧйхон деган маъ- нода). Яна мисоллар: июеъ қилинг (бнлднринг маънрс^^а), шаващдъ айлаиг (умид билан кутинг), таважжуҳ айланг. «Танзил денг, тақсир» (танзил — фойда маъносида.) ва шу кабилар.

44. 
    §. Арголар қизиқишлари, машғулотлари, ёшлари бир хил бўлган жуда тор доира (гуруҳ)га мансуб кпшилар қўллакдп- ■ган, маьноси шундай кишиларга тушуяарля бўлган сўзлардир. Улар умумхалқ тилига онд сўзлардан бўлса-да, аммо бундай сўзлар ҳа,м кенг халқ ӧммасига тушуиарли бўлмайди. Шу жи- ҳатдан арголар жаргонларга ўхшайди. Октябрь ревояадияси- гача ўзбек тилида отарчнлар, ўғрилар, савдогарлар еа бои1қа грундаларяинг аргол ари бўлган. Мисоллар:
    

1. 
   отарчилар ар^осидан: якан (пул), окойи (йўқ), ҳасут (нон),даҳ (яхши, дуруст маъносида);
   
2. 
   ўғрилар аргосидан: лой (пул), ҳариф (пул эгаси ёки ўғ* рилик объекти), шабас (менга бериб юбор), маидра ё мура (нон), лигави (милиция);
   
3. 
   савдогарлар аргосидан: сар ёки сари пиёз (минг сўм), сару нимсар (бир мингу беш юз сўм), капара (олти минг сўм);
   
4. 
   безорилар аргосидан: замри (жим тур ё тўхтаб тур), атамри (гапир ё аввалги ишингни давом эттир), шухур ёки атанда (қоч), ҳамка (нон), дешевка (чақимчи, сўз ташиб юрув- чи) кабилар.
   

Бу синфлар, гуруҳлар йўқолиши билан уларга оид жаргон ва арголар ҳам йўқ бўлиб кетади.
УМУМИСТЕЪМОЛДАГИ ЛЕКСИКА

44.