Sh. Murodov, R. Ismatullayev

To‘g‘ri chiziqning promillesi

Son belgili proyeksiyalashda to ‘g‘ri chiziqlar promillelar bilan ham beriladi. Promillelar % 0bilan belgilanadi, 1% 0 =
ga teng.
Masalan, A (A*5) nuqtadan o'tuvchi a (a') to‘g‘ri chiziqning* prom illesi 50 % 0 bo'lsa, (1 .19 -rasm ), uning qiyaligi va in te rv a li q u y id ag ich a an iq la n a d i: t o ‘g ‘ri ch iz iq
q iy a lig i/ = ^ b o ‘lib, intervali / = у = 20 :1 = 20 m bo‘ladi.
Prom illelar kanallar tubi qiyaligini ifodalash uchun qulaydir.


19

1.5-§. TO‘G‘RI CHIZIQNI DARAJALASH

S.В.P. usulini qo‘llab, pozitsion va metrik masalalar yechishda to‘g‘ri chiziq kesmasi nuqtalarining son belgilari ayrim hollarda kasr sonlar bilan berilishi mumkin. Bunday paytda to‘g‘ri chiziq kesmasida butun sonlar bilan belgilangan nuqtalarning о‘mini aniqlamasdan turli muhandislik masalalarini yechib bo‘lmaydi.
To ‘g ‘ri chiziq kesmasining H0 dagiproyeksiyasida butun sonlar bilan belgilangan nuqtalarproyeksiyalarining о ‘m ini aniqlash to ‘g ‘ri chiziqni darajalash deyiladi.
To‘g‘ri chiziqni darajalashning bir necha usuli mavjud bo‘lib, ular asosan quyidagilardir.

1. To‘g‘ri chiziqni intervali ya qiyaligi bo‘yicha darajalash

Agar to‘g‘ri chiziq kesmasi nuqtalarining son belgilari butun sonlar bo‘lsa, quyidagicha darajalanadi. AB(A'sB'f>) to ‘g‘ri chiziq kesmasi berilgan bo‘lsin (1.20- rasm). Uni darajalash uchun A \ (yoki ) nuqtadan ixtiyoriy burchak ostida a to ‘g‘ri chiziq chiziladi. Bu to ‘g‘ri chiziqning A'} nuqtasidan boshlab bir-biriga teng bo‘lgan 3 ta (8 - 5 = 3) ixtiyoriy kesma birligi qo'yiladi. 8 nuqta bilan B'Hnuqta tutashtirilib, 6 va 7 nuqtalardan 8 F g ga parallel to ‘g‘ri chiziqlar chiziladi. Natijada berilgan kesma ustida