Сборник научных трудов

ЭНТЕРОБИОЗ ПРОФИЛАКТИКАСИДА ШАХСИЙ ГИГИЕНАНИНГ АХАМИЯТИ 
Юсупова М.Ю. 
Андижон давлат тиббиёт институти 
Энтеробиоз келтириб чи
қ
арувчи 
қ
ў
ғ
атувчи, Enterobios vermicularis, ёки нематодалар оиласига мансуб паразит-
лар туркумига киради, бу холат кўпро
қ
болалар ва ўсмирлар орасида учрайди, катта ёшлиларни айни касаллик билан 
касалланиши кам рўйхатга олинган, уларни бундай холатга учраши иммунитетнинг кескин тушиб кетиши, 
қ
ўз
ғ
атувчини 
аэроген йўл билан организмга тушиш холатларида кузатилиши мумкин. Узунлиги 12 мм бўлган нематодалар ингичка 
ичакнинг настки 
қ
исмида ёки йў
ғ
он ичакда яшайди. Отрицалар узо
қ
яшамайди, атига 3-4 хафта яшайдиган паразитлар 
таш
қ
и мухитнинг айрим омиллари таъсирига чидамли, улар хона хароратида 35 кунгача, чанг хаво таркибида эса 2-3 
хафта ўз фаоллигини са
қ
лаши мумкин. Дезинфекцияловчи моддалардан 0,5 %ли гипохлорид кальций, 5% ли фенол, 
10% ли лизол эритмаларига сезгир. Энтеробиоз билан касалланиш тахлил 
қ
илинганда 
қ
уйидаги холатлар ани
қ
ланди: 
1. Кўпро
қ
болалар ва ўсмирлар касалланади; 2. Шахарга нисбатан 
қ
ишло
қ
ахолиси; 3. Жамланган болаларга нисбатан 
жамланмаган болалар, ривожланишдан ор
қ
ада 
қ
олган болалар: 4. Ў
ғ
ил болаларга нисбатан 
қ
излар кўпро
қ
касалла-
нади. 
Қ
ўз
ғ
атувчи организмга алиментар, аэроген йўл билан (чанг хаво) тушади, кириш дарвозаси о
ғ
из бўшли
ғ
идир. 
Таш
қ
и мухитга острица тухумлари ахлат билан тушади, острица тухумлари организмга тушгач 5-6 соатда етилади, 
майда личинкалар пайдо бўлади, улар асосан тунда ор
қ
а чи
қ
арув тешиги, (анус) атрофига чи
қ
ади ва тухум 
қ
ўяди, бу 
жараён терини таъсирлаши натижасиада болалар 
қ
атти
қ
қ
ичишиш сезадилар, 
қ
ашлаш ва шунинг натижасида тери ва 
шилли
қ
қ
аватлар бутунлиги бузилади, болалар тирно
ғ
и орасига острица тухумлари кириб олади, ифлосланган 
қ
ўл 
ор
қ
али тухумлар о
ғ
изга тушади, “Аутоинвазия” натижасида болалар айни касалликни ўзларига 
қ
айта ю
қ
тирадилар, 
бундай холат бир неча йиллар чўзилиши мумкин. Острица тухумлари билан турли маиший буюмлар, о
қ
ликлар, ўйин-
чо
қ
лар, кийим-кечаклар, ў
қ
ув 
қ
уроллари ифлосланиши мумкин. Энтеробиозни профилактикасида 
қ
уйидаги тадбирлар 
амалга оширилса ма
қ
садга мувофи
қ
бўлади: 1. Энтеробиоз билан зарарланган болалар ва ўсмирларни эрта ани
қ
лаш, 
уларни ажратиш, даволашни ташкил 
қ
илиш; 2. Санитария холатни са
қ
лаш, намли тозалашни ювиш воситалари ва 
зарарсизлантирувчи моддалар билан ўтказишни ташкил 
қ
илиш. 3. Болалар ва ўсмирларни санитария йўналиши бўйича 
тарбиялашни ташкил 
қ
илиш, шахсий гигиена 
қ
оидаларига эътибор беришга ўргатиш, тери, 
қ
ўл, соч, тирно
қ
гигиенаси 
шартлари бўйича тушунча бериш, индивидуал шахсий гигиенаси воситалари ва улардан фойдаланиш тартиб, 
қ
оида-
лари бўйича маслахат ва тушунчалар бериш. уларда тозалик ва саломатлик ха
қ
ида дастлабки тушунчаларни онгига 
сингдириш, кўникма пайдо 
қ
илиш. Энтеробиозни олдини олиш мумкин, турли гигиеник муолажалар, тадбирлар ўтказиш 
билан, тозаликка ва шахсий гигиена 
қ
оидаларига амал 
қ
илиш билан кутилган натижага эришса бўлади. Хозирги замон 

---