Сборник докладов республиканской научно-методической конференции вопросы применения современных систем и технологий

MASOFAVIY TAʻLIMDA OʻQUV- JARAYONLARINI MOODLE 
PLATFORMASINING TOʻLA IMKONIYATLARIDAN FOYDALANISH
 
 
Xalilova N.S., Nasimova N.M., TATU 
Hozirgi pandemiya sharoitida butun respublikamiz boʻylab ta‘lim jarayonlari 
masofaviy koʻrinishda tashkil etildi. Bu juda murakkab va mas‘uliyatli vazifani 
bajarishda elektron oʻquv platformalari alohida oʻrin tutadi. Bugungi kunda dunyoda 
juda ham koʻp elektron oʻquv platformalar mavjud. Odatda ikki xil bepul 
platformalar mavjud boʻladi. Birinchisi muayyan sayt mavjud boʻlib, 
foydalanuvchilar unga a‘zo boʻlib ulanishadi va undan foydalanishlari mumkin 
boʻladi, ammo platformaning oʻzi boshqa yerdagi serverda turadi. Ikkinchi tur 
platform esa foydalanuvchi tomonidan yuklab olinadi, shaxsiy serverga oʻrnatiladi. 
Bunday platformalar ―ochiq manbali ilovalar‖ deyiladi, ya‘ni undan istalgan kishi 
Umumiy Jamoaviy Litsenziya (GNU General Public License (GPL)) ga amal qilgan 
holda foydalanishi mumkin. Aniqroq aytiladigan boʻlsa, foydalanuvchi undan nusxa 

---

278 
olishi, koʻpaytirishi, tarqatishi va hatto undan daromad topish maqsadida foydalanishi 
mumkin, faqat uning patentiga ega boʻla olmaydi. Shunday platformalar orasida 
MOODLE platformasi oʻzining koʻp funksionalliligi, moslashuvchan interfeysga 
egaligi, turli oʻquv tizimlari (reyting, baho, kredit, modul) da ishlatish imkoniyati 
mavjudliligi va eng muhimi foydalanish mutlaqo tekin ekanligi bilan ajralib turadi. 
Shu sababli ham bugungi kunda bu platform dunyo boʻyicha eng koʻp 
foydalaniladigan oʻquv platformasi hisoblanadi. Jumladan, Oʻzbekistonda ham 
deyarli barcha Oliy ta‘lim muassasalarida ushbu platformadan foydalanib onlayn 
oʻquv jarayonlari tashkil etilmoqda.
Ammo shu oʻrinda ta`kidlash lozimki, bugungi kunda juda koʻpgina oliy oʻquv 
yurtlarida MOODLE tizimining imkoniyatlaridan toʻla va toʻgʻri foydalanilmayapti. 
Jumladan, masofaviy taʼlim jarayonida video konferensiyalar tashkil etish uchun juda 
koʼp hollarda boshqa dasturlarda, xususan ZOOM dasturidan foydalanish 
uchramoqda. Vaholanki, MOODLE platformasining ichida ham talabalar bilan video 
- konferensiya tashkil etish imkoniyati mavjud. ZOOM dasturidan foydalanishning 
noqulay tomoni shundaki, u pullik dastur boʼlganligi sababli, har 40 minutda 
avtomatik oʻchib qoladi. Undan tashqari ZOOM da tashkil etilgan on-line darslarga 
talabalarning qatnashishini nazorat qilish uchun oʻqituvchi qatnashuvchilar roʻyxatini 
har safar yozib olishiga toʻgʻri keladi. MOODLE da video konferensiya tashkil 
etilganda esa ushbu muammolar vujudga kelmaydi. Undan tashqari konferensiya 
boʻladigan virtual xona adresi ham aniq boʻladi. 
Ikkinchi masala talabalar bilan darsdan tashqari vaqtlarda oʻquv jarayonlariga 
doir suhbat va xabarlashishlar uchun ijtimoiy tarmoqlar, masalan, telegram, 
tarmogʻidan foydalanishmoqda. Vaholanki, MOODLE tizimida talabalar bilan aloqa 
qilish uchun bir qancha imkoniyatlar yaratib berilgan. Jumladan, chat xonasi, tizim 
ichida shaxsiy xat yozish imkoniyati, va turli masalalarni muhokama qilish uchun 
forum tashkil etilgan. Ayniqsa forum turli masalalarni talabalar bilan muhokama 
qilishda juda qulay hisoblaniladi. Chunki unda har bir masala boʻyicha alohida 
mavzu yaratib qoʻysa boʻladi. Telegram ijtimoiy tarmogʻida esa bunday imkoniyat 
yoʻqligi sababli, ma‘lumotlar aralashib, kerakli masalani topish qiyinlashib ketadi. 
Xulosa qilib aytganda, masofaviy oʻqitishda MOODLE platformasidan 
foydalanilganda uning toʻla imkoniyatlaridan foydalanilsa, ta‘limni tashkil etish 
jarayoni yanada osonroq boʻlgan boʻlar edi. Ushbu plarformaning qoʻshimcha 
imkoniyatlari haqida 
http://www.docs.moodle.org
saytidan ma‘lumot olish mumkin.