Сборник докладов республиканской научно-методической конференции вопросы применения современных систем и технологий

 
 
 
 
 
 

---

276 
FIZIKADAN ONLAYN DARSLARDA ELEKTRON TA‟LIM 
RESURSLARIDAN FOYDALANISH 
 
Haydarov K.B., Xalilov S.S., TATU 
Keyingi o‘n yillik davomida yangi texnologiyalar sohasida ko‘plab 
o‘zgarishlar odatiy holga aylandi. O‘quv jarayonlarini avtomatlashtirish uchun 
information tizimlar kiritildi. Bugungi kunda texnologiyalarning ta‘lim sohasidagi 
o‘rni va ahamiyati oshib bormoqda. O‘quv tarmoqlari kengaydi. Maktablar, 
universitetlar, kutubxonalar va dunyoning kompyuter sistemasi ma‘lumotlar bazasi 
o‘rtasida cheklanmagan axborot almashinuvi yo‘lga qo‘yilgan. Zamonaviy 
texnologiyalar xoxlagan ta‘lim sohasi bo‘yicha ta‘lim tajribalari yordamida 
foydalanish imkoniyatini beradi 
Respublikamizda yangi ta‘lim tizimiga o‘tish munosabati bilan keng qamrovli 
islohotlar o‘tkazilmoqda. Talabalar tafakkurini faollashtiruvchi, chuqurlashtiruvchi 
va ilmiy-o‘quv axborot ko‘lamini kengaytiruvchi zamonaviy pedagogik va axborot 
texnologiyalarini o‘quvga joriy qilish amalga oshirilmoqda. Xususan, Universitetda 
ham fizika fani aniq fan bo‘lganligi uchun dars o‘tish jarayonida qonun, ta‘rif, 
tayanch tushunchalar va xulosalarni ob`ektiv baholashda o‘quv ilmiy axboro tuzatish 
jarayonini faol o‘qituv texnologiyalari asosida talaba ongiga yetkazishda elektron 
doskadan samarali foydalanilmoqda. Fizika fanini o‘qitishda yuqori samaradorlikni 
ta‘minlashning muhum omili-ko‘rgazmali namoyish eksperementlari, o‘quv filmlari, 
o‘quv plakatlari slaydlari va multimediyalaridan unumli foydalanishdir. Ma‘ruza 
paytida nazariy bayon qilinayotgan har bir nazariya, qonun, fizikaviy hodisalar, 
hamda tushunchalar yaqqol namoyish qilinadigan mantiqiy nihoyasiga yetib talaba 
ongida mustaxkam o‘rin oladi. 
Ma‘ruzalarni elektron doska (ED) yordamida o‘tishda talabalarning fikrlash 
qobiliyatini faollashtirish, uzatilayotgan axborotni samarasini oshirish imkoniyatini 
fizikaning hamma bo‘limlari bo‘yicha o‘quv filmlari, multimedialari, o‘quv plakatlari 
slaydlari, elektron manbalar yaratish imkoniyatlari mavjud. 
Bugungi kunda elektron doskada tayyorlangan qiziqarli maʼruzalar 
laboratoriya ishlari elektron darslik sifatida internetga kiritilib ulardan hamma oʻquv 
muassasalarida ham foydalanish imkoniyati yaratilmoqda, ammo bu resurslarni 
yaratishda kompleks yondashishgina effekt berishi mumkin. Jumladan yaratilgan 
resurslar yoki tarmoqda mavjud resurslardan foydalanish didaktik maqsadlarga mos 
boʻlmogʻi joizdir. 
Masalan, ‗Smart Boord‘ texnologiyasi asosidagi elektron doskada resurslardan 
quyidagicha amaliy tadbirlar bilan foydalanish mumkin: 

---

277 
1-topshiriq: Elektron doska kolleksiyasida va Internetda mavzuga oid 
resurssaytlarni toping va jamlang. 
2-topshiriq: Elektron doska kolleksiyasida mavjud imkoniyatlari va 
Internetdan olingan resurslar instrumentariy yordamida tayyorlangan mavzuga oid 
chizmalar tablitsalar laboratoriya ishlari sxemalari va o‘qituvchiga ko‘rsatish. 
3-topshiriq: Elektron doska yordamida hosil qilingan elektron material, 
taqdimot materiali yoki elektron resursni kolleksiyasida saqlash va axborotlar 
bazasiaga kiritish. 
Biz mazkur didaktik yondashuv asosida umumiy fizika va nazariy 
mexanikadagi oid ba‘zi mavzularni elektron doskada yoritish uchun kerak bo‘ladigan 
yordamchi materiallar yaratdik va elektron doska kolleksiyasida saqlab qoydik. 
Labaratoriya ishlarini informatizatsiyalash jarayonida elektron doska va shaxsiy 
kompyuterda qo‘llaniladigan Excel, Power Point, Flash kabi dasturiy ta‘minot va 
resurslardan foydalandik. Bu resurslardan foydalanish amalda mavjud bo‘lgan 
kompyuterlar bazasida bemalol, texnik qiyinchiliklarsiz, amalga oshirilish mumkin. 
Mazkur asnoda tadbirlarni amalga oshirilish jamiyatni axborotlashtirish 
davrida pedagogik kadrlarni kasbiy faoliyatga tayyorlash hamda o‘sib kelayotgan 
avlodni hayotga tayyorlash maqsadlarni muvofiq keladi, o‘quv jarayonini 
jadallashtirish, ta‘limni faollashtirish vazifa qilib qo‘yadi.