SaqarTvelos teqnikuri universiteti biznes-inJineringis fakulteti ekonikuri kvlevis meTodebi

Tavi 4 - ekonomikuri meTodologia, rogorc ekonomikuri kvlevebis meTodologia

1. ekonomikuri meTodologiis miznebi da amocanebi

ekonomikuri meTodologia umniSvnelovanesi mimarTulebaa ekonomikur kvlevebSi, romelic swavlobs ekonomikuri codnis fundamentur, metaforul dones, misi mravalgvarovani ekonomikuri debulebebis, Teoremebis, Teoriebis, daskvnebisa da mtkicebulebebis principebs.

Aucilebelia gavarkvioT ekonomikuri meTodologiis miznebi da amocanebi, agreTve gavaanalizoT am amocanebis amoxsnis gzebi. mokled mimovixiloT ZiriTad meTodologiur mimdinareobebi, sakvanZo sakiTxebi da problemebi. SeiZleba gamovyoT ekonomikuri meTodologiis eqvsi ZiriTadi mizani da amocana: ekonomikuri mecnierebis ZiriTadi meTodebis, agreTve maTi meTodologiasTan urTierTkavSiris kvleva; ekonomikuri azris istoriaSi arsebuli ZiriTadi kvleviTi programebis (paradigmebis, agreTve maTi Secvlis periodebis (e.i. t. kunis terminologiiT ,,samecniero revuliciebis”) analizi; ekonomikuri kvlevebis sakvanZo etapebis gamoyvana da Seswavla, agreTve ekonomikur mecnierebaSi ,,mecnieruli aRmoCenaTa” procedurebis ganxilva; WeSmaritebis problemis analizi ekonomikur mecnierebaSi, agreTve maTi kriteriumebis da mtkicebulebaTa ZiriTadi xerxebis gamokvleva (aq ekonomikuri meTologiis problemebi gadaikveTebian ekonomikuri epistemologiis problemebTan); ekonomikuri meTologiis adgilisa da mniSvnelobis kvleva socialuri da sabunebismetyvelo mecnierebaTa saerTo meTologiis sistemaSi; ekonomikuri mecnierebis ZiriTadi msoflmxedvelobrivi standartebis da idialebis Seswavla (am sakiTxiT ekonomikuri meTologia dakavSirebulia ekonomikis filosofiasTan-metaekonomikasTan).

2. kveleviTi programebi (paradigmebi) ekonomikuri mecnierebaSi

wina თavSi ukve ganvsazRreT ras warmoadgens kvleviTi programa i. lokatoris mixedviT anu paradigma g. kunis mixedviT axala SeiZleba Semdegi problemis formulireba: ramdeni paradigmebi (anu kvleviTi programebi _ iyo ekonomikur azrSi, da romeli iyo es paradigmebi? rogor urTierTmoqmedebdnen isini erTmaneTze da rogor cvlidnen erTmaneTs? romeli mecnieruli revoluciebi gadaitana Tavis istoriaSi ekonomikurma mecnierebam?

sxvadasxva mkvlevarebi sxvadasxvanairad wyveten am problemas. magaliTad, ingliseli ekonomisti d. xausmani gamohyofs oTx ZiriTad meTodologiur mimarTulebas, romelTa interpretireba SeiZleba kvleviTi programebis suliskveTebiT: 1. Deduqtivisturi (j. st. mili); 2. pozitivisturi (m. blaugi); 3. “prediqcionisturi (inglisuri prediction – winaswarmetyveleba, prognozi) (m. fridmani); 4. Ekleqtikuri (d. makkloloski)

o. ananinic miuTiTebs ekonomikur codnaSi oTxi ZiriTadi paradigmis arsebobis Sesaxeb: 1. klasikuri politikuri ekonomiis paradigma (Seiswavleba ,, simdidris samyaro”); 2. istoriuli-institucionaluri paradiga (gamoikvleva ekonomikuri institutebi da maTi istoria); 3. marJinalisturi paradiga (Seswavlis obieqti – meurne subieqtebis samyaro); 4. ekleqtiuri (dafuZnebuli bundovan, ,,sxvadasxvagvar” meTodologiaze).

i.p. gruova gvTavazobs gamonawevrdes sami ZiriTadi ,,Teoriuli ekonomikuri sistema” (paradigmebi, kvleviTi programebi); liberalizmis TeTriuli ekonomikuri sistema (monetarizmi, neoklasika da sxv.); aqtivizmis Teoriuli ekonomikuri sistema (keinzianiloba, istoriuli skola, institucionalizmi da neoinstitucionalizmi); 3. totalitarizmis Teoriuli ekonomikuri sistema (marqsistuli politikuri ekonomika).

rac Seexeba mecnierul revoluciaTa Teoriebs, Cveni SexedulebiT, aucilebelia vilaparakoT, rogorc minimum oTx revoluciaze ekonomikuri azris istoriaSi:

1. 
   smiT – rikardoseuli (XIV s. dadasrul – XX s. dasawyisi); b) marJinalisturi (daaxloebiT igive periodi); g) keinziauri (XX s. 30 - 60 – iani wlebi); e) konservatiul – monetaristuli (XX s. 80 - 90 – iani wlebi). bunebrivia, aseTi gamoyofa sakmaod pirobiTia,magram saxelodbr es mecnieruli revoluciebi ufro xSiradaa gamoyenebuli ekonomikuri azris istoriis da ekonomikuri meTodologiis CamonaTvalSi.
   

axla Cven xazgasmiT SevexebiT ekonomikaSi TviT mecnieruli kvlevis xasiaTTan dakavSirebul problemebs, romel etapebad SeiZleba daiyos aseTi kvleva? rogoria ekonomikuri analizSi mecnieruli Zebis procedura da rogor xdeba mecnieruli aRmoCena ekonomikur mecnierebaSi?

\

3. ekonomikuri kvlevis ZiriTadi etapebi

SeiZleba gamoiyos kvlevis ZiriTadi etapi ekonomikur mecnierebaSi: a) mecnieruli problemis gansazRvra; b) hipoTezebis wamoyeneba; g) Teoriis Seqmna erTi hipoTezaTaganis bazaze, amasTan sxva daarCeni hipoTezebi mcdadrad miiCnevian.

ekonomikur kvlevebSi mecnieruli problema rTuli ekonomikuri amocanaa,romelic Tavis gadawyvetas moiTxovs. ecnieruli problemis sworad formulireba aseve martivi saqme ar aris, radgan sayovelTaod cnobili meTodologiuri principis Tanaxmad ,,sworad formulirebuli sakiTxi – ukve pasuxis naxevaria.” mecnieruli problemis gamovlena moicavs mis aRweras, e.i. problemis werilobiT, zepir an Tundac azrobriv gadmocemas. ukanaskneli SeiZleba iyos formalizebuli (maTematikurad, statistikurad) an verbaluri (sityvierad, konceptualurad).

hipoTezebis wamoyeneba – ekonomikaSi mecnieruli kvlevis meore etapia. hipoTeza romelime mecnieruli faqtebis mimarT varaudia,rac ar SeiZleba bolomde utyuarad CaiTvalos; igi winaswarmetyvelebs raime movlenebs an faqtebs da misi daskvnebi drosTan erTad an uariyofa, an Teoriad gadaiqceva. hipoTeza SeZleisdagavarad unda xsnides faqtebis met ricxvs, iyos SeTavsebadi wina TeoriebTan da mTlianad flobdes ufro met evristiul Zalas. ara sasurveli, Tumca SesaZlebelia ad hoc- is tipis hipoTezebi, au hipoTezebi, mogonilni mxoldo mocemuli SemTxvevisaTvis, romlebic cudad eTanadebian wina faqtebs da Teoriebs.

ekonomikuri Teoria - aris dasabuTebuli da damtkicebuli debulebebis sistema, rac miRebulia ekonomikuri codnis sferos mecnierTan umrvlesobis mier rogorc WeSmariteba, rogorc ekonomikuri kvlevis damamTavrebeli etapi, Teoria, rogorc wesi, warmoadgens erT mraval ekonomikur hipoTezaTagan – mas, romlesac ufro meti xarisxiT SeeZlo daemtkicebia sakuTari gamosadegoba. danarCeni hipoTezebi an saerTod ukugdebulni xdebian, an gadadian ekonomikuri mecnierebis periferiaSi.

ekonomikur Teorias isev SeiZleba hqondes an formalizebuli (maTematikur) xasiaTi, an iyos konceptualuri (verbaluri). maTematikuri instrumentariumis SemoReba mis praqtikul gamoyenebas.