SaqarTvelos teqnikuri universiteti biznes-inJineringis fakulteti ekonikuri kvlevis meTodebi

4. socialuri fenomenologia da hermenevtika

hermenevtika (saxelwodeba modis hermesidan - damwerlobis RmerTi Zvel saberZneTSi, da aseve „hermeneosgan“-axsna, ganmarteba) rogorc filosofiuri mimarTuleba Camoyalibda XIX saukunis meore naxevarSi. misi warmoSoba dakavSirebulia germaneli mecnieris vilhelm diltes (1833-1911) saxelTan. diltes socialuri epistemologiis fuZemdebeli Tezisi gamoiyureba Semdegnairad: nawilobriv eTanxmebian ra neokantelebs, is xazs usvavs faseulobebis aRricxvis aucileblobas socialuri movlenebis SemecnebaSi; Tumca misTvis es mxolod erT - erTi momentia adamianis mier gamosakvlevi socialuri movlenebis da faqtebis gancdebSi „CarTulobis“ procesisa. germaneli filosofosis Tanaxmad, zustad es gancda aZlevs saSualebas mecniers, romelic Seiswavlis msgavs movlenebsa da faqtebs, amaRldes maTi hermenevtikul Cawvdomamde, xolo ufro zustad maT gagebamde. „gageba“ - Semecnebis umaRlesi safexuria, xolo „ganmarteba“ (maT Soris „mecnieruli ganmarteba“) diltes mier aixsneba, rogorc socialuri realobis filosofiuri Cawvdomis winaswari („gagebis“ winamorbedi) safexurebi.

magram diltes pozicia ase primitiulad ar ganimarteba - TiTqos igi iTxovda rogorc warsulis, aseve awmyos da momavlis socialur realobaSi, raRac mistikur mgrZnobelobas. piriqiT, igi mouwodebda rogorc subieqturis, aseve obieqturis erTianobisken socialur SemecnebaSi, romlis Sedegic unda gamxdariyo „hermenevtuli codna“.

rusi filosofosi a.f.zotovi axdens diltes poziciis ilustrirebas Semdegi mosazrebiT:

„istorikosi sulac ar unda iswrafodes individualuri movlenebis aRsawerad (riskenac mouwodebdnen ideografuli meTodis neokanteli mimdevrebi - „faseulobis mikuTvnebis“ gareSe ar warmoiqmneboda aranairi istoriuli mecnierebis cnebebi); igi iswrafvis movlenebis da procesebis zogad gagebisken. amaze metyvelebs aseTi cnebebi, rogoricaa „Suasaukunis sazogadoeba“, „erovnuli ekonomika“, „axali drois revoluciebi“. im drosac, rodesac istorikosi dakavebulia biografiebiT, maSin nedli masalis rolSi gamodian movlenebi an dokumentebi (werilebi, mogonebebi, dRiurebi, da a.S.). magaliTad, istorikos mosurda bismarkis, rogorc didi politikuri moRvawis gageba, - ra axdenda masze gavlenas, ra iyo misTvis mniSvnelovani, ra miznebisken iswrafoda da ratom; vin da ratom iyo misi mokavSire da mowinaaRmdege, rogor iyenebda Seqmnil situacias an Tavisi interesebidan gamomdinare SeeZlo Tu ara misi Secvla; ratom Seiqmna prusiaSi da evropaSi aseTi pirobebi; ra mniSvneloba qonda saxelmwifos am qveyanaSi, da riT gansxvavdeboda igi sxva evropuli qveynebisgan da a.S. da a.S. yvelaferi amisaTvis mas, istorikos sWirdeboda zogadi cnebebi. amitom amocana imaSi ki ar mdgomareobs, rom raRacnairad „Seerwyas“ bismarks fsiqologiurad, aramed rogorc pirovnebasTan moxdes sakuTari Tavis „identificireba“: istorikos, romelsac mosurda bismarkTan situaciis „garCeva“, valdebulia Seiswavlos prusiis saxelmwifo struqtura, misi meurneobis mdgomareoba, sagareo politikis Taviseburebebi da tradiciebi, evropaSi da msoflioSi ZalTa gadanawileba, aseve qveynis konstitucia, religiis Taviseburebebi, da aseve sxva mravali. istoriuli pirovnebis gageba gulisxmobs am „zogadi codnis“¹⁰ „gaSualeduroba“-s.

Tavis mniSvnelovan nawilSi hermenevtikis ideebi atacebul iqna socialuri fenomenologiis mier - socialur-filosofiuri swavlebis mier, romlis fuZemdeblad iTvleba avstrieli filosofosi da sociologi alfred Suci (1899-1959). Tavisi Tanamemamulisgan, fenomenologiis gamoCenili warmomadgenlisgan edmund huserlisgan, Sucma gadmoiRo cxovrebiseuli samyaros idea, da zustad is gaxda Sucis socialur-fenomenologiuri koncefciis centraluri idea.

cxovrebiseuli samyaro - es aris cxovrebiseuli gamocdilebis uSualo, refleqsuri, intuiciurad gancdili sfero, romelic yalibdeba da ganmtkicdeba saRi azris doneze. Sucis fenomenologiis meore mniSvnelovani cnebaa - „yoveldRiurobis“ cneba rogorc daZabuli, yvelanair eWvs moklebuli yuradReba cxovrebisaken, romelic gulisxmobs erTian „me“-s da pirovnebaze moqmedi garemos sxvadasxva proeqtebis gamovlenas.¹¹

Sucis Tanaxmad individis sakuTari biografia axdens misi gansakuTrebuli „cxovrebiseuli samyaro“-s, misi biografiuli garemos konstruqtuirebas, sadac individis sakuTari „me“ xdeba SemecnebiTi perspeqtivis wentri, romelic axdens gagebis TiToeuli aqtis organizebas da gare faqtis interpretacias. Sedegad, ar arsebobs socialuri realobis zogadi cneba, masze codna aRmoCnda socialurad gadanawilebuli da gansakuTrebulad individualuri, e.i. erTi individis codna ar niSnavs sxva subieqtis codnas.

„codna socialurad gadanawilebulia... magram arsebuli codnis maragi gansxvavebulia sxvadasxva individTan, da yoveldRiuri azrovneba iTvaliswinebs amas. ara marto is, rac icis individma, gansxvavebulia imisgan rac icis misma mezobelma, aramed isic, rom orivem ician erTi da igive faqtebi. ... TiToeul momentSi nebismieri individualuri maragebi struqtuirdeba rogorc sicxadis, gansazRvrulobis da sizustis sxvadasxva donis zonebi.

.am individualuri gansxvavebebis codna TavisTavad aris yoveldRiuri gamocdilebis elementi: me vici visTan da rogor, ra tipiur garemoebebSi unda mivmarTo kompetentur eqims an iurists konsultaciisaTvis. sxva sityvebiT, yoveldRiur cxovrebaSi me vaxden nacnobobis, masStabebis da sxvisi codnis struqturis sxva sferoebis konstruirebas“¹².

radgan socialuri realobis Semecneba mkacrad individualuria, Sucis winaSe warmoiqmna Semdegi dilema: rogor davadginoT socialuri, obieqturi kavSiri individualuri socialuri Semecnebis sxvadasxva tipebs Soris da rogor movaxdinoT am socialuri Semecnebis organizeba erT mTlianobaSi? rogor gadavaqcioT „yoveldRiuri Semecneba“ „mecnierul Semecnebad“?

Suci ufro zustad, am punqtSi mosinjavs gadawyvetilebas, da ara gvTavazobs mas:

„socialuri samyaros yvela mecnieruli axsna... unda Seesabamebodes adamianiseuli individebis moqmedebebis subieqtur mniSvnelobs, saidanac iwyeba socialuri realoba“¹³.

Sedegad, sociologiurma fenomenologiam ufro metad, vidre neokantelobam da hermenevtikam, gaaZliera subieqturis Semecneba socialuri faqtebis da movlenebis samyaros SemecnebaSi da socialuri Semecnebidan raRaciT aRmofxvra obieqturi. daaxloebiT aseTive mimarTulebiT muSaobdnen da agrZeleben muSaobas kidev ori filosofiuri mimarTuleba - poststruqturalizmi da postmodernizmi.