SaqarTvelos teqnikuri universiteti biznes-inJineringis fakulteti ekonikuri kvlevis meTodebi


zogadi da kerZo mecnieruli meTodologia



Download 0,76 Mb.
bet8/62
Sana18.04.2017
Hajmi0,76 Mb.
#7013
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   62

6. zogadi da kerZo mecnieruli meTodologia


zogad mecnieruli meTodologia es ramdenime mecnierebis meTodologiaa, zogadmecnieruli meTodologiis roli ekonomikuri mecnierebisaTvis SeiZleba Seasrulos maTematikis, statistikis, istoriis da zogierTi sxva tipis meTodologiebma. ekonomikuri codnis garda maTi gamoyeneba SeiZleba mecnieruli codnis sxva tipebTan.

kerZo mecnieruli meTodologia - es romelime konkretuli mecnierebis meTodologiaa. Ekonomikis SemTxvevaSi saubari unda midiodes ekonomikur meTodologiaze. swored is asrulebs kerZo mecnieruli meTodologiis rols ekonomikuri mecnierebisaTvis, magram rac sainteresoa ekonomikuri codniscalkeuli mimarTulebebis SigniT (e.w. ekonomikuri mecnierebebis, ekonomikuri geografiis, ekonomikuri istoriis, ekonomikuri Teoriis, sabuRaltro aRricxvebis da a.S.) es ekonomikuri meTodologiaa da TamaSobs zogadmecnieruli, saerTodisciplinaruli meTodologiisrols. dawvrilebiTi msjeloba ekonomikuri meTodologiis Sesaxeb iqneba me-4 TavSi.


7. sabazo meTodologiuri koncefciebi XX saukunis filosofiasa da mecnierebaSi


yvelaze ufro cnobili meTodologiuri koncefciebis ricxvs, romlebic yvelaze ufro xSirad gamoiyeneba sxvadasxva mecnieruli Teoriebis ganviTarebis meTodologiuri da istoriuli analizisaTvis (maT Soris ekonomikuric), SeiZleba mivakuTvnoT Semdegi sami: 1. amerikeli istorikosis, tomas kunis 1992-1995 ,,mecnieruli revoluciisa da paradigmebis koncefcia‘‘. 2. ingliseli mecnieris (ungreTidan did britaneTSi emigrirebuli) imre lakatosis (1922-1974) ,,kvleviTi programebis Teoria‘‘. 3. ser karl poperis (1902-1994) (dabadebulia avstriaSi, cxovrebis didi nawili gaatara did britaneTSi) kritikuli racionalizmisa da falsifikacionizmis koncefcia;

es koncefciebi saWiroa CaiTvalos ,,sabazod im mizeziT, rom maT yvelaze ufro didi gavlena moaxdines, rogorc meTodologiuri codnis, aseve mecnieruli da filosofiuri codnis ganviTarebaze. Miuxedavad imisa, rom samive koncefcia Tavis zogierT nawilSi ewinaaRmdegeba erTmaneTs, mkvlevarTa umravlesoba cdilobs warmoaCinosisini, rogorc ,,urTierTSemavsebeli’’ erTis meoresTan damokidebulebaSi da yvelaze faseulis aRebaSi TiToeuli koncefciidan. ai, ratomaa mniSvnelovani TiToeuli maTganis gacnoba. mokled gadmovcemT zemoT miTiTebuli mecnierebis (t. kunis, i. lakatosis, k. poperis) Sexedulebebs mecnieruli codnis ganviTarebis meTodologiasa da filosofiaSi.


8. t. kunis mecnieruli revoluciis koncefcia


t. kunis ZiriTadi naSromis ,,mecnieruli revoluciis struqtura’’ (1962.rus. 1974, 2002) ZiriTad sakiTxs warmoadgens cneba ,,paradigma’’ ,,mecnieruli revolucia’’. swored am ori ZiriTadi terminis garSemo Sendeba amerikeli mecnieris koncefcia. T. kunis paradigm ganisazRvreba Semdegnairad: ,,paradigmebis qveS me vgulisxmob yvelasgan aRiarebul mecnierul miRwevebs, romlebic garkveuli drois ganmavlobaSi aZleven mecnierul sazogadoebas problemis dasmisa da maTi gadawyvetis models..

,,isini (paradigmebi) waroadgenen problemuri situaciisa da gadawyvetis standartebis meTodebis wyaros, romeliRac ganviTarebuli mecnieruli sazogadoebis mier miRebuls mocemul periodSi. sxva sityvebiT, paradigma –es mecnieruli azrovnebis normebi da nimuSebia, romelic mocemul mecnierul sazogadoebaSi tradiciis xasiaTs iZens. an kidev cota ufro gansxvavebulad- es aris gansazRvruli mecnieruli stereotipi, Sablonuri azrovneba, romlis farglebSic mecnierebi ama Tu im periodSiwyveten TavinT kvleviT amocanebs. t. kuni mecnierul revolucias uwodebs mecnierebis ganviTarebis etaps, roca erTi paradigma icvleba meoreTi. xolo mecnieruli codnis sistemebis ganviTarebis periodebi ,,revoluciebs Soris’’ SeiZlebadaxasiaTdes rogorc ,,paradigmamdeli’’, an rogorc ,,normaluri mecnierebis’’ periodi.

t. kuni mecnierebis ganviTarebis paradigmamdel periods aRwers, rogorc mecnierebis sxvadasxva skolisa da mimdinareobis metoqeobis periods. am periodSi jer ar arsebobs mecnieruli azrovnebis mdgradi stilebi da stereotipebi, mecnierebaSi midis daumTavrebeli meTodologiuri diskusiebi imis Sesaxeb, Tu romeli savaraudo kvleviTi programa SeiZleba miviCnioT paradigmad. rogorc wesi, aseTi diskusiebis Sedegad warmatebas aRwevs erT-erTi ganxiluli programa dsa swored is miiCneva paradigmad mecnieruli sazogadoebis mier. mecnieruli codnis sistemebis Camoyalibebis Semdgom dgeba ,,normaluri mecnierebis’’ periodi. ,, mas Semdeg, rac amosavali paradigma, rogorc bunebis asxvis saSualeba, moZiebulia, arc erTi kvleva ar mimdinareobs paradigmis gareSe da uaris Tqma romelime paradigmaze, misi meoreTi arSecvla warmoadgens mecnierebaze uaris Tqmas saerTod. t.kuni ,,normalur mecnierebas’’ ganmartavs, rogorc mecnierebis ganviTarebis periods, rodesac masSi batonobs romeliRac kvleviTi programa, emsaxureba ra mocemul sazogadoebas paradigmad. ,,normaluri mecnierebis’’ periodi warmoadgens mecnieruli codnis ganviTarebis evoluciur stadias, rodesac ar arsebobs wanamZRvrebi mecnierebis kumulativuri, naxtomiseburi ganviTarebisaTvis. es samecniero faqtebis dagrovebis stadia, romelic ganamtkicebs gabatonebul paradigmas, sadac uaryofilia nebismieri Teoria, romlebic ar iricxebian ukanasknelSi.

,, normaluri mecniereba’’ ar isaxavs miznad axali faqtebis an Teoriebis aRmoCenas, normalur mecnierul kvlevaSi warmateba amaSi ar mdgomareobs. Tumca, kvleviTi problemebis didi umravlesobis gadawyveta xdeba swored ,,normaluri mecnierebis’’ CarCoebSi da misi instrumentebiT.

,,manamde, sanam paradigmis mier mocemuli saSualebebi nebas gvrTavs warmatebiT gadavwyvitoT mis mier warmoqmnili problemebi. mecniereba win miiwevs da miaRwevs ra movlenaTa yvelaze Rrma dones, uyoymanod iyenebs am saSualebebs. amis mizezi naTelia rogorc warmoebaSi, ise mecnerebaSi. instrumentebis Secvla-ukiduresi zomaa, romelsac mimarTaven mxolod aucilebel SemTxvevaSi. krizisebis mniSvneloba imaSia, rom isini migviTiTeben instrumentebis Secvlis droulobaze’’. Paradigm, rogorc aRniSnavs t.kuni, asrulebs or funqcias: SemecnebiTsa da normatiuls. SemecnebiT funqciasTan dakavSirebiT yvelaferi naTelia: paradigm axali codnis miRebis saSualebaa. is TavisTavad aris axali codna. Naklebad gasagebia paradigmis normatiuli funqcia: misi arsi mdgomareobs imaSi, rom paradigma awesebs axal normebs mecnieruli sazogadoebisaTvis. ,,normebi’’ aq ganimarteba zomierad farTod; laparakia mecnieruli kvlevis meTodebze, idealebze (faseulebriv ganwyobaze), romelic gavlenas axdens SemecnebiTi saqmianobis ama Tu im mimarTulebaze, mecnierebaSi ,,standartuli Tavsatexis’’ gadawyvetis sqemaze. Tu meoresa da mesames gavaerTianebT erT cnebaSi- ,,standartebi’’, maSin saerTo suraTi ase SeiZleba gamoiyurebodes. ,,paradigmebi aZleven mecnierebs ara marto moqmedebis gegmas, aramed miuTiTebengegmis realizaciisaTvis mniSvnelovan zogierT mimarTulebebs. Paradigmis aTvisebisas, mecnierebi iTviseben Teoriebs, meTodebs da standartebs, romlebic Cveulebriv mWidrod arian gadajaWvuli erTmaneTTan. Amitom, rodesac paradigm icvleba, Cveulebriv xdeba mniSvnelovani cvlilebebi kriteriumebSi, romelic ganapirobebs, rogorc problemis arCevis, ise SemoTavazebuli gadawyvetis siswores’’.1

,,normaluri mecnierebis’’ periodi, romelic gansazRvravs, rogorc erTi paradigmis batonobis periods, SeiZleba grZeldebodes aTeulobiTi wlebidan aseulobiT da aTaseulobiT wlebamde. magaliTad, ftolomeosis geocentruli sistemis dominireba- aristoteles astronomiaSi grZeldeboda 2000w., sanam is kopernikis revoluciis mimdinareobisas ar Seicvala heliocentruli paradigmiT. Niutonis paradigmis batonoba klasikuri meqanikis fizikaSi grZeldeboda 230 weli XVII saukunis bolodan XX saukunis 20-30 wlebamde. jerjerobiT Semdgomi mecnieruli revoluciis procesSi ar Secvlila albert ainStainis mier damuSavebuli fardobiTobis Teoriis paradigmiT. magram t. kunis Tanaxmad, adre Tu gvian paradigmaSi aRmoCndeba ,,anomalia’’, e.i. grovdeba mecnieruli faqtebi, romlis axsnac SeuZlebelia mocemuli kvleviTi Teoriis meTodebisa da standartebis pirobebSi. Tavdapirvelad mecnierebi daJinebiT eZeben mocemuli mocemuli ,,anomaliis’’ gadawyvetis gzebs, ise, rom ar gamovides arsebuli paradigmis sazRvrebidan, magram erTxelac dgeba moment, rodesac ,,anomaliebi’’ sityvasityviT arRvevs mas, rogorc dampal kedels. es etapi SeiZleba davaxasiaToT, rogorc ,,mecnierebis krizisi’’, xolo aseTi krizisis dasrulebis sam variants ganixilavs amerikeli mecnieri. ,,yvela krizisi mTavrdeba samidan erTi SesaZlo gamosavaliT. zogjer normaluri mecniereba bolos da bolos amtkicebs krizisis warmoSobis problemebis gadawyvetis unars, imis miuxedavad, zogierTi amas Tvlis Tu ara arsebuli paradigmis dasasrulad. Sxva SemTxvevaSi mdgomareobas ver cvlis aSkarad radikaluri midgomebic. maSin mecnierebi SeiZleba mividnen daskvnamde, rom maTi kvlevis dargSi Seqmnili problemis gadawyveta ar aris mosalodneli. problema aRiWurveba Sesabamisi iarliyiT da gverdze gaweven im imediT, rom srulyofili meTodebiT SesaZlebeli iqneba mocemulis gadawyveta. da bolos, SesaZlebelia SemTxveva, romelmac SeiZleba gansakuTrebiT dagvainteresos, roca krizisis gadawyveta SesaZlebelia, paradigmis adgilzeaxali pretendentis aRmocenebiT da misi damtkicebisaTvis Semdgomi brZoliT.

SemTxveva, romelic yvelaze metad ainteresebs t.kuns, es , sworad rom vTqvaT, misi terminologiiT ,,mecnieruli revoluciaa’’. Ukanaskneli, rogorc wesi, iwyeba iqidan, rom mecnierTa jgufi Tavisi mecnieruli sazogadoebidan emijnebian Zvel paradigmas da safuZvlad iRebs sxvaTa Teoriis, hipoTezisa da standartebis erTobliobas. Semdeg am jgufs uerTdeba mocemuli mecnieruli sazogadoebis danarCeni warmomadgenlebi. Mecnieruli revolucia moxda, aseve mecnieruli gadatrialeba ganxorcielda sazogadoebis SemecnebaSic. am momentidan xdeba axali mecnieruli tradiciis aTvla, romelic xSirad ar Seesabameba winamorbed tradicias.

,,normaluri mecnierebis tradicia, romelic aRmocendeba samecniero revoluciis Semdeg, ara marto Seusabamoa, aramed xSirad, faqtobrivad araTanabazomadia manmade arsebul tradiciasTan.

Amgvarad, tomas kunis paradigmisa da mecnieruli revoluciebis koncefciebi warmoadgens erTob Sinaarsiani da perspeqtiul meTodologiur loncefciebs. Bunebrivia misi Sefaseba SeiZleba iyos gansxvavebuli, magaliTad, i.lakatosi, romlis Sesaxebac saubari gveqneba qvemoT, gulisxmobda, rom t.kunis koncefcia sinamdvileSi asaxavs ,,mecnieruli aRmoCenis fsiqologias’’ da ara mis ,,logikas’’. es albaT subieqturi Sefasebaa. Kunis terminebi ,,paradigma’’, ,,normaluri mecniereba’’ da ,,mecnieruli revolucia’’ da TviT Teoria, mtkiced aris Sesuli rogorc sabunebismetyvelo, ise socialur mecnierebaTa arsenalSi; es TavisTavad ukve Rirseulad warmoaCens ,,mecnieruli revoluciebis struqturas’’ avtors.


Download 0,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   62




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish