SaqarTvelos teqnikuri universiteti biznes-inJineringis fakulteti ekonikuri kvlevis meTodebi

saqarTvelos teqnikuri universiteti
biznes-inJineringis fakulteti
ekonikuri kvlevis meTodebi

(leqciebis kursi)

YTbilisi

2014
avtorTa koleqtivi: a. siWinava (avtorTa koleqtivis xelmZRvaneli), S. veSapiZe, g. jolia, d. sexniaSvili, n. CikvilaZe, l. kvaracxelia, v. qiria, n. WikaiZe, e. menabde-jobaZe, g. yuraSvili, t. kikvaZe, r. Sengelia, T. kaiSauri, T. abuaSvili, T. rostiaSvili

recenzenti: sruli prof. g. malaSxia
leqciis kursSi ganxilulia ekonomikuri kvlevis meTodebi, rogorc ekonomikuri meTodologis aqtiuri nawili. detaluradaa gaanalizebuli istoriuli, evoluciuri, empiriuli da sxva meTodebi.

naSromi gaTvaliswinebulia studentebisaTvis (doqtorantebisaTvis), romlebic dainteresebuli arian ekonomikuri kvlevis meTodebiTa da meTodologiebiT.

naSromi momzadebulia stu-s biznes-inJineringis fakultetis sainJinro-ekonomikis departamentis da informatikisa da marTvis sistemebis fakultetis profesor-maswavlebelTa mier.

sarCevi

Tavi 1. 3

1.ekonomikuri mecnierebebi 3

2. ekonomikuri anTropologia 4

3. adamianis modeli klasikur politekonomiaSi 6

4. marJinalizmi ekonomikuri adamianis Sesaxeb 8

5. alfred marSalisa da jon meinard keinsis homo oeconomicus 9

6. neoklasikuri sinTezi da neoinstitucionalizmi `ekonomikuri adamianis~ Sesaxeb 10

7. `ekonomikuri adamianis~ Tanamedrove modeli 11

8 ekonomikuri realoba da ekonomikuri faqtebi 12

ZiriTadi daskvnebi: 13

kiTxvebi msjelobisTvis: 14

Tavi 2. meTodisa da meTodologiis problema mecnierul kvlevaSi 14

1. meTodi da meTodologia 14

2. meTodologiis miznebi da amocanebi 16

3. meTodologiis arCeva 17

4. meTodologiis ZiriTadi tipebi da doneebi 19

5. filosofia rogorc yvela mecnierebis sayovelTao meTodologia 21

6. zogadi da kerZo mecnieruli meTodologia 23

7. sabazo meTodologiuri koncefciebi XX saukunis filosofiasa da mecnierebaSi 23

8. t. kunis mecnieruli revoluciis koncefcia 24

9. i.lakatosis kvleviTi programebis koncefcia 27

10. karl poperis meTodologiuri programa 29

Tavi 3 - socialuri Semecneba da socialuri realobis Seswavlis meTodebi 34

1.socialuri epistemologiis sagani da ZiriTadi tradiciebi 34

2. pozitivizmi da marqsizmi 35

3. neokanteloba (neokantianoba)  da maqs veberi (veberianizmi) 37

4. socialuri fenomenologia da hermenevtika 40

5. poststruqturalizmi da postmodernizmi 43

6. empiriuli done socialur SemecnebaSi 46

7. Teoriuli done socialur SemecnebaSi 48

8. meTodi da meTodologia socialur gamokvlevaSi 49

9. sociologiuri kvlevis meTodebi 51

Tavi 4 - ekonomikuri meTodologia, rogorc ekonomikuri kvlevebis meTodologia 56

1. ekonomikuri meTodologiis miznebi da amocanebi 56

2. kveleviTi programebi (paradigmebi) ekonomikuri mecnierebaSi 56

3. ekonomikuri kvlevis ZiriTadi etapebi 58

4. WeSmariteba da cdomileba ekonomikur kvlevaSi 58

5. ekonomikuri meTododologiis adgili da mniSvneloba mTeli socialuri da bunebriv-mecnieruli meTodologiis sistemaSi 59

6. ekonomikuri mecnierebis mosflmxedvelobrivi 61

idealebi da standartebi 61

7. ekonomikuri ideologiis ZiriTadi skolebi 62

8. klasikuri politekonomiis meTodologia 62

9. marqsizmis ekonomikuri meTodologia 63

10. marJinalizmis da kembrijis skolis meTodologiuri Ziebani 64

11. Tanamedrove meTodologiuri mimarTulebebi 65

ekonomikur mecnierebaSi 65

Tavi 5. ekonomikuri kvlevis meTodebis klasifikacia 71

1. mecnieruli da aramecnieruli meTodebi ekonomikur kvlevebSi 71

2. sayovelTao, zogadi da kerZo ekonomikuri meTodebi 75

3. logikuri da ara logikuri ekonomikuri modelebi 76

4. raodenobrivi da xarisxobrivi ekonomikuri meTodebi 78

5. ekonomikuri meTodebis klasifikaciis Sedegebi 78

6. ekonomikuri kvlevis meTodeis kidev erTi mniSvnelovani formaa misi dayofa empirilad da Teoriulad 79

7. ekonomikuri kvlevis naklebad gavrcelebuli klasifikaciebi 82

Tavi 6. istoriuli meTodi ekonomikuri sinamdvilis analizSi 84

1. istoriuli meTodis zogadi daxasiaTeba 84

2. istoriuli meTodi da ekonomikuri mecniereba 87

3. istoriuli meTodi ekonomikur istoriaSi 92

4. SedarebiT-ekonomikuri meTodi ekonomikis istoriasa da ekonomikuri azris istoriaSi 95

5. istoriuli meTodi ekonomikur moZRvrebaTa istoriaSi 98

6. istoriuli meTodi da istoriuli skola 100

7. ZiriTadi istoriuli skolebi ekonomikur meTodologiaSi 102

Tavi 7. ekonomikurი kvlevebis evoluciuri meTodi 109

1. evolucia bunebis da sazogadoebis istoriuli ganviTarebis warmodgenebis Sesaxeb 109

2.evoluciuri meTodis sami ganmarteba 113

ekonomikur mecnierebaSi 113

E3.evoluciuri meTodi rogorc logikuri meTodi ekonomikuri 113

procesebis istoriul SemecnebaSi 113

4.Eevoluciuri meTodi rogorc “bunebrivi gadarCevis” meTodi. 114

ekonomikuri perspeqtiva 115

5. evoluciuri meTodi, rogorc ekonomikuri sawarmoebis ganviTarebis analizisa da ekonomikis istoriis meTodi 117

6. evoluciuri ekonomika, rogorc ekonomikuri mecnierebis 118

mimarTuleba 118

7. evoluciuri meTodi rogorc ekonomikuri azris istoriis 119

kvlevis meTodi 119

8.Eevoluciebi da revoluciebi msoflio 122

Eekonomikur istoriaSi 122

Tavi 8 . dakvirveba da eqsperimenti ekonomikur kvlevebSi 124

1. dakvirveba, rogorc socialuri procesebis kvlevis meTodi 124

2. ekonomikuri dakvirveba, misi miznebi da amocanebi, monacemebis interpretaciis problema 127

3. ekonomikuri gazomva (Sefaseba) 130

4. ekonomikuri dakvirvebis saxeebi 133

5. intervireba da anketireba ekonomikur kvlevebSi 136

6. ekonomikuri monitoringi, rogorc ekonomikuri kvlevebis wesi 138

7. ekonomikuri eqsperimentis cneba 139

8. eqsperimenti socialur kvlevebSi 140

9. ekonomikuri eqsperimentis mizani da amocanebi da ekonomikuri eqsperimentebis ZiriTadi tipebi 145

10. ekonomikuri eqsperimentebis istoria 147

11. disciplinaTaSorisi eqsperientebi da maTi gamoyeneba ekonomikur kvlevebSi 148

12. ekonomikuri eqsperimentirebis ganviTarebis perspeqtivebi 150

Tavi 9. maTematikuri meTodebi ekonomikur gamokvlevebSi 151

1. formalizacia da maTematizacia, rogorc mecnieruli codnis ganviTarebis meTodebi 151

2. formalizacia da maTematizacia ekonomikur mecnierebaSi 154

3. maTematikuri meTodi ekonomikuri azrovnebis istoriaSi 155

4. maTematikuri meTodebis ganviTarebis gzebi Tanamedrove ekonomikur kvlevebSi 157

5. ekonometrika, misi miznebi da amocanebi 159

6. maTematikuri eqsperimenti 160

7. maTematikuri meTodis adgili ekonomikuri mecnierebis sxva meTodebs Soris 161

8. maTematikuri meTodebis naklovanebani da Tanamedrove ekonomikuri mecnierebis maTematizaciis kritika ekonomistTa da sxva disciplinebis warmomadgenelTa mxridan 162

Tavi 10. statistikuri meTodi ekonomikur analizSi 162

1. statistikuri meTodi, ZiriTadi miznebi da amocanebi 162

2. statistikuri meTodebis gamoyenebis istoria ekonomikr gamokvlevebSi 164

3. Tanamedrove ekonomikuri statistika: kvlevebis ZiriTad mimarTulebebi 165

4. analizis ZiriTadi saxeobebi statistikaSi 168

5. statistikuri meTodebis saimedoobis Sefaseba 170

6. statistikuri meTodis adgili ekonomikuri mecnierebis sxva meTodTa Soris 171

Tavi 11. analizuri, sinTezuri, induqciur-albaTuri da hipoTezur-deduqciuri meTodebi ekonomikuri realobis kvlevaSi 172

1. analizi da analizuri meTodi ekonomikaSi 172

2. analizi da analizuri meTodi ekonomikis kvlevebSi 174

3. sinTezi da sinTezuri meTodi ekonomikur kvlevebSi 176

4. disciplinaTaSorisi sinTezi: ekonomika da sxva socialuri mecnierebebi 177

5. induqcia rogorc Semecnebis meTodi: analizis saerTo aspeqtebi 180

6. deduqcia rogorc Semecnebis meTodi: analizis saerTo aspeqti 183

7. deduqciuri meTodi da deduqtivizmi ekonomikuri azris istoriaSi 185

8. formaluri silogizmi da ekonomikuri sofistikis problema 187

9. ekonomikuri paradoqsebi 188

10. hipoTeza da hipoTezuri deduqciuri meTodi ekonomikur mecnierebaSi 189

Tavi 12. 190

1. analogiis da modelirebis meTodi ekonomikur analizSi 190

Sesavali 190

2. analogiis meTodi mecnierul kvlevaSi 191

3. ekonomikuri analogia, rogorc ekonomikuri kvlevis meTodi 193

4. eqstrapolaciis meTodi da prognozirebis problema ekonomikur mecnierebaSi 194

5. modeli, rogorc ekonomikuri realobis kvlavwarmoebis saSualeba 199

6. ekonomikuri modelirebis ZiriTadi tipebi da maTi gamoyeneba ekonomikur gamokvlevebSi 200

Tavi 13. codnis ekonomikisa da marTvis 204

meTodologia 204

1. codnis ekonomikis gazomvis (Sefasebis) 204

meTodologia 204

2. forsaiT proeqtebi - grZelvadiani prognozirebis Tanamedrove saerTaSoriso teqnologia 210

3. codnis marTvis delfos meTodis arsi da Taviseburebebi 212

4. delfos meTodis subieqtebi, Catarebis etapebi, misi dadebiTi da uaryofiTi mxareebi 213

Tavi 14 216

1. informacia da misi ekonomikuri daxasiaTeba, ZiriTadi cnebebi 216

2. informaciis ekonomikuri daxasiaTeba 225

3. ekonomikuri informaciis cneba 226

4. informaciis klasifikacia sxvadasxva niSnebiT 228

5. sainformacio sistemis cneba 231

6. sainformacio sistemebis klasifikacia 234

7. klasifikacia gamoyenebis sferos mixedviT 235

8. klasifikacia organizaciis wesis mixedviT 237

9. sainformacio sistemis uzrunvelyofis qvesistemebi 239

10. sainformacio sistemebis gamoyenebis sfero da misi realizaciis magaliTebi 242

Tema 15. internetis gamoyeneba ekonomikur kvlevaSi 244

1. Tanamedrove informaciuli teqnologiebi (IT) ekonomikur kvlevaSi 244

2. interneti da bazris marketinguli kvleva 246

3. internet-momxmareblebis qcevis kvleva 249

4. kiberdanaSaulis kvlevisa da prevenciis meTodebi 255