Самиғов н. А. Бино

Битумларнинг хоссалари

Физик хоссалари. Битумларнинг қурилишбоп хоссаларига гидрофоблиги, атмосфера ва коррозия муҳитларига чидамлилиги, юқори деформативлиги ва бошқалар киради. Битумларнинг ҳарорат таъсирида эриб суюқланиши ва органик эритувчиларда эрувчанлиги улар асосида гидроизоляция ишларини олиб боришни ва композицион материаллар тайѐрлаш технологиясини осонлаштиради.
Битумлар зичлиги таркибига қараб 0,8-1,3 гсм³ оралиғида бўлади. Битумлар иссиқлик ўтказувчанлик коэффициенти 0,5-0,6 Вт(м^.0С); иссиқлик сиғими 1,8-1,97 кЖкг^.0С; муҳит ҳарорати 25⁰С бўлганда ҳажмий иссиқдан кенгайиш коэффициенти 5^.10^-4 -8^.10^{-4 0}С^-1 оралиғида бўлади. Битум 160⁰С ҳароратда 5с давомида қиздирилганда массаси 1% гача камайиши унинг ҳароратга бардошлилигини белгилайди.
Битумнинг ўз-ўзидан чақнаш ҳарорати 230-240⁰С. Битум таркибида масса бўйича 0,2-0,3% сувда эрувчан моддалар бўлиб, битум асосида олинган материалларнинг сувга чидамлилигини белгилайди.
Битум электр изоляцияси хусусиятига эгадир.
Физик-кимѐвий хоссалари. Битумнинг сирт таранглиги 20-25⁰С ҳароратда 25-35 эргсм². Битум таркибида сирт-актив поляр компонентлар миқдори унинг минерал кукунлар, майда ва йирик тўлдиргичлар билан ѐпишишини белгилайди. Битум оҳактош, доломит кукунлари билан мустаҳкам хемосорбцион боғлар ҳосил қилади. Бунда Са^2 ва Mg^2 катионлари юқори даражада адсорбцион актив марказлар вазифасини ўтайди. Атмосфера муҳитида битум асосидаги материаллар вақт ўтиши билан қуѐш нури ва кислород таъсирида эскиради ва хоссалари ўзгаради. Бунда
битум таркибида мойлар ва смолалар миқдори камаяди, натижада битумнинг мўртлиги ортади.
Битумнинг реологик хоссалари таркибига ва тузилишига боғлиқ бўлади. Уларнинг қаттиқ ѐки юмшоқ бўлиши асфалтенлар, смолалар ва мойларнинг миқдорига боғлиқдир.