Samarqand transport va muhandislik kommunikatsiyalari

Birinchi yo‘lak - Yevropa Ittifoqi qo‘llab-quvvatlagan (Tasis) TRASEKA dasturi doirasidagi g‘arbiy transport yo‘lagi, ya’ni Yevropa – Kavkaz – Osiyo yo‘nalishidir. TRASEKA yo‘nalishi bo‘ylab mamlakatimizdan yo‘1 olgan harakat tarkiblari Qora dengizdagi Poti va Batumi bandargohlariga va ular orqali Yevropaga chiqadi.
Ikkinchi yo‘lak – Janubiy, ya’ni Turkmaniston – Eron yo‘nalishidir. 1996- yilda Tejen – Seraxs – Mashhad temir yoii qurib bitkazilib foydalanishga topshirildi. Ushbu yo‘nalish bo‘ylab paxta tolasi va hokazalar fors ko‘rfazining Eron qirg‘oqlarida joylashgan Bandar – Abbos bandargohiga va u yerdan Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlariga eksport qilinmoqda.
Uchinchi yo‘lak – Sharqiy, ya’ni O‘zbekiston – Qirg‘iziston – Xitoy yo‘nalishidir. 1997-yil aprel oyida imzolangan shartnoma asosida loyixalashtirilgan bu yo‘lak Andijonni Qirg‘izistonning o‘sh va Xitoyning Koshg‘ar viloyatlari bilan bog‘laydi. Bu yo‘nalish orqali keyinchalik Sariq, Sharqiy Xitoy va Janubiy Xitoy dengizlaridagi bandargohlarga chiqish mumkin. Xalqaro ekspertlarning ma’lumotlariga ko‘ra loyiha tezkorlik bilan 2010-yilgacha amalga oshirilsa, yo‘lakning o‘tkazish imkoniyatlari, ichki yuk tashish hisobga olinmaganda, 12—14 million tonnani tashkil etadi.
Suv transportidan Amudaryo va Sirdaryoda turli xalq xo‘jaligi yuklarini tashishda qoilaniladi va tashish ishlarining mavsumiyligi bilan xarakterlanadi. Respublikamizda bu transport turi yangi bo‘lib, hozirgi kunda daryo bandargohi bo‘linmalari tashkil qilingan.

Quvur transportida neft, neft mahsulotlari va gaz yuqori tejamkorlik bilan uzoq masofalarga yetkazib beriladi.

Havo transporti, asosan, mamlakat ichida va boshqa davlatlarga yo‘lovchilarni tashish bilan shug‘ullanadi. Respublikamizda havo liniyalari Toshkent shahrini barcha viloyatlar markazlari va 100 dan ortiq mamlakatlar bilan bog‘laydi.
Avtomobil transportini temir yo‘1 va suv transportiga taqqoslaganda quyidagi afzalliklarga ega: manyovrchanligi; yuqori; yaqin masofaga tez va arzon tashish; yukni yuk jo‘natuvchi omboridan yuk qabul qiluvchi omborigacha tashish imkoni bor; turli rusumdagi harakatlanuvchi tarkiblardan tashkil qilinganligi.
Uning kamchiliklariga quyidagilarni kiritish mumkin: harakatlanuvchi tarkib birligiga to‘g‘ri keladigan yuk ko‘taruvchanligining kichikligi; tashish tannarxining yuqoriligi; harakatlanuvchi tarkibni tayyorlashga metall sarflning ko‘pligi (1 tonna yuk ko‘taruvchanlikka to‘g‘ri kelishi hisobida).
Avtomobil transporti ishini yaxshilash uchun quyidagi tadbirlarni amalga oshirish kerak: ilg‘or shakl va uslublardan foydalanish; samarasiz to‘xtab turish vaqtlarini kamaytirish; avtokorxonadan birinchi yuk ortish punktigacha va oxirgi tushirish punktidan avtokorxonagacha hamda yuksiz yurish masofalarini qisqartirish; harakatlanuvchi tarkiblarning yo‘nalishga chiqishini va tirkamalardan foydalanishni yaxshilash; markazlashgan yuk tashishni keng joriy qilish; avtomobillar ishida nazoratni kuchaytirish; elektron hisoblash texnikasi va iqtisodiy-matematik uslublarni keng qo‘llash.