Samarqand: Samdu nashri, 2020 y. 460 b

 
6. Intellektual mulkni boshqarish.
Intellektual mulkni boshqarish - bu strategik biznes 
maqsadlariga erishish qobiliyatiga ta’sir ko‘rsatadigan innovatsion 
kompaniyani boshqarishning muhim tarkibiy qismlaridan biridir. 
Zamonaviy 
yuqori 
texnologiyali 
korxonani 
boshqarish 
muvaffaqiyati bilimga asoslangan nomoddiy aktivlarni yaratish, 
himoya qilish va ulardan samarali foydalanish qobiliyatiga bog‘liq. 
Kompaniyaning intellektual mulkini boshqarish mohiyati 
uning ob’ektlariga bo‘lgan huquqlar portfelini boshqarishdan 
iborat. Bunday portfel o‘zi himoyalangan IF uchun ham, 
litsenziyalash 
shartnomalari 
asosida 
olingan 
natijalardan 
foydalanish uchun ham eksklyuziv huquqlar to‘plamini o‘z ichiga 
oladi. Huquqlar portfeli qoida tariqasida patent huquqlari asosida 
shakllantiriladi, lekin u mualliflik huquqi ob’ektlariga, ishlab 

---

126 
chiqarish sirlariga (nou-xau), savdo belgilariga va boshqalarga 
eksklyuziv huquqni ham o‘z ichiga olishi mumkin. Demak, 
intellektual mulkni boshqarish deganda intellektual mehnat 
natijalari, 
individualizatsiya 
vositalarini 
yaratish, 
ulardan 
foydalanish bo‘yicha tadbirlarni rejalashtirish va nazorat qilish 
tushuniladi. 
Intellektual mulk menejmentning asosiy vazifasi - bu 
boshqaruv ob’ektini keyinchalik kapitallashuvi bilan korxonaning 
qimmatbaho aktiviga aylantirishdir. 
Intellektual 
mulk-menejment 
bir 
nechta 
sohalarda 
umumlashtirilishi 
mumkin 
bo‘lgan keng funksiyalar va 
jarayonlarni o‘z ichiga oladi (1-rasm): 
1) intellektual faoliyat natijalarini yaratish (IF); 
2) ularga bo‘lgan huquqlarni ro‘yxatdan o‘tkazish; 
3) IFni amalga oshirish va undan foydalanish; 
4) ro‘yxatdagi jarayonlar bilan bog‘liq operatsiyalarni 
moliyalashtirish; 
5) intellektual mulkni boshqarish bilan bog‘liq barcha 
tadbirlarni tashkiliy va axborot bilan ta’minlash. 
Zamonaviy yuqori texnologiyali korxonalar faoliyati o‘z 
mahsulotlarining murakkabligi va yuqori darajadagi xavfliligi bilan 
ajralib turadi. Intellektual faoliyat natijalaridan foydalanish orqali 
mahsulotlarni doimiy ravishda yangilab turish zarurati sharoitida 
bunday tarmoqlar eng xavfli hisoblanadi. Shuning uchun 
intellektual mulkni boshqarish Innovatsion tizim mavjudligining 
barcha bosqichlarida yuzaga keladigan xatarlarni boshqarishni o‘z 
ichiga oladi. 
Intellektual mulkni huquqiy himoya qilish strategiyasi ko‘p 
jihatdan 
korxona 
miqyosiga, 
kompaniya 
hayot 
siklining 
bosqichiga, ishlab chiqarishni diversifikatsiya qilish darajasiga 
bog‘liq. Yirik innovatsion loyihalarni amalga oshirish uchun 
moliyaviy, moddiy va mehnat resurslarini jalb qilishda so‘zsiz 
ustuvorlikka ega bo‘lgan yirik korporatsiyalar bir qator sanoat va 
faoliyat sohalarida inkor etib bo‘lmaydigan afzalliklarga ega. 

---

127