Samarqand iqtisodiyot va servis instituti marketing kafedrasi

2. Jahon bozorlarida tovarlarni qadoqlash va bezash


Bozorda taklif etiluvchi tovarlarning ko‘pi albatta o‘rab-qadoqlanishi zarur. O‘rov bu – tovarning saqlanishi va tashilishi uchun qulaylik yaratuvchi sig‘imlarni tayyorlash va ishlab chiqarish hisoblanadi.²³
Tovarlar o‘rovi turlicha bo‘lishi mumkin bo‘lib, ularning har biri uch qatlamdan iborat bo‘ladi:
ichki o‘rov – bevosita tovar saqlanadigan sig‘im;
tashqi o‘rov – tovarni ichki o‘rov uchun xizmat qiluvchi va tovarni bevosita foydalanishga tayorlashda olib tashlanuvchi material;
transport o‘rovi – tovarni transport orqali tashish, saqlash va uni tanib olish uchun foydalaniladi. Va nihoyat, o‘rovning uzviy va ajralmas qismi tovarga taalluqli bo‘lgan bosma ma’lumotlarni o‘rovning ustiga yoki ichiga kiritish va markirovkalash.
Tovar o‘roviga bo‘lgan asosiy talablar quyidagilardan iborat:

• 
  tovarning buzilish yoki shikastlanishidan himoya qilishni ta’minlash;
  
• 
  tovar reklamasini ta’minlash;
  
• 
  tovarni transport orqali tashish va omborlarda joylashtirish uchun oqilona birliklar yaratishni ta’minlash;
  
• 
  raqobatchilarning tovar o‘rovlaridan ajralib turish;
  
• 
  ishlab chiqaruvchini tezda tanib olishga xizmat qilish;
  
• 
  tovar imidjini yaratish va narx darajasiga mos kelish.
  

3. Raqobatbardoshlik va sifatni ta’minlash tizimida sertifikatsiya va standartlash
Tovar sifati uning iste’molchilarning muayyan ehtiyojlarini qondirish va belgilangan talablarga mos kelish qobiliyatini aniqlovchi xususiyatlaridir. Tovar sifatining texnik normalari milliy va xalqaro miqyosda belgilanishi mumkin. Bu normalar tovarning texnik ko‘rsatkichlariga bo‘lgan zarur standart talablarini tartibga soladi hamda mos keluvchi milliy, xalqaro va Yevropa tashkilotlari tomonidan belgilanadi (2-jadval).
Tovar sifatining texnik norma va standartlarga mos kelishi tovar siyosatining xalqaro bozordagi imkoniyatlarini aniqlab beradi. Turli mamlakatlarning norma va standartlari bir-biriga mos kelmasligi, iste’molchilar hohish-istagi turlicha bo‘lgan geografik segmentlar uchun tovar ishlab chiqarish muammolarni tug‘diradi.