Samarqand davlat universiteti isoqjon negmatov ijtimoiy ishning etik

2. Oila tizim sifatida. Oilani qo‘llab-quvvatlash 
Oilalar bilan ishlashda tizim nazariyasi nazariy asos hisoblanadi. Bu tuzilish, 
iyerarxiya, chegaralar, gomeostaz(is) va o‘zaro munosabatlar oqibatlari kabi 
muhim konsepsiyalarni o‘z ichiga oladi. 
Muammo oilaviy o‘zaro munosabatlarda yashiringan, bu oila bir a’zosining 
muammosi sifatida tasavvur etilishi mumkin. Muloqot “eltuvchi belgi” orqali 
to‘sib qo‘yilishi, buzilishi, siqib chiqarilishi mumkin. Oilaviy afsonalar va sirlar bir 
avloddan ikkinchisiga o‘tishi mumkin. Hayot bosqichlari inqirozlari oilani o‘zaro 
aloqalar qoidalarini o‘zgartirishga majbur etishi mumkin. Bu holat ushbu yangi 
qoidalarni o‘zgartirish va qabul qilishda muammolar keltirib chiqarishi mumkin. 
Maqsad o‘zaro munosabatlar modelini o‘zgartirish, ota-onalarini u bilan 
“tenglashtiruvchi” muammodan ozod qilish va chegaralarni qayta tashkil qilish 

---

409 
hamda rollarni o‘zgartirish yordamida muammoni hal qilish uchun oilaga o‘z 
kuchidan foydalanishga yordam berish maqsadida oilada vaqtinchalik “ishtirok 
etishdan” iborat. 
Oila mijoz hisoblanadi. Mijoz o‘zgarishlar uchun maqsad hamda ma’lum 
masalalarga binoan ushbu jarayonni boshqarayotgan ijtimoiy xodim tomonidan 
belgilangan o‘z hayotiy faoliyati dinamikasi va usulini o‘zgartirish uchun harakat 
qilayotgan tizim hisoblanadi.
Tizim sifatida oilaga nima ta’sir ko‘rsatishi yoki mavjud muammo unga 
qanday ta’sir ko‘rsatishi haqidagi farazni ilgari suruvchi ikki xodim bo‘lishi 
mumkin. Ijtimoiy xodimlar hech kimning tarafdori bo‘lmaydilar, ayblamaydilar va 
oila nuqtayi nazarini muammo, deb qabul qilmaydilar. 
Ishlash metodikalari turlicha bo‘lishi mumkin: qo‘shilish va qayta tashkil 
qilish, “kuzatish”, teskari aks, jadallikni oshirish, detallar bilan ishlash, xonadagi 
jarayonlarni tahlil qilish, oila vakolatini tasdiqlash, muammo bilan bog‘liq bo‘lgan 
harakatlar oqibatlarini o‘ylab chiqish, maydon muhit yaratish va chegaralarni 
yo‘qotish, masalalarni qo‘yish va strategik masalalarni rejalashtirish uchun 
hamkasblari bilan vaqt o‘tkazish hamda oilaning o‘z oilaviy tajribalarini va 
qiyinchiliklarini boshqa nuqtayi nazardan ko‘ra olishi uchun insonlar tajribasini 
o‘rganish kabilar. 
Hozirgi vaqtda (2020-yil holatiga ko‘ra) respublikamizda